ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୮୦/୦୫: ସୀମା ବିବାଦ ସମେତ ଅନେକ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଭାରତ ଏବଂ ଚୀନ୍ ମଧ୍ୟରେ ସଂଘର୍ଷପୂର୍ଣ୍ଣ ମୁକାବିଲା ବିଶ୍ୱରେ ଅଛପା ନାହିଁ। ଗତ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଚୀନ୍ ବିଶ୍ୱର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଅର୍ଥନୀତି ଏବଂ ଭାରତ ପଞ୍ଚମ ବୃହତ୍ତମ ଅର୍ଥନୀତିରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ନିରାପତ୍ତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭାରତ ମଧ୍ୟ ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଥିବା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କରିଡର ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଉଛନ୍ତି। ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ତିନୋଟି ମହାଦ୍ବୀପରେ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ ୨୮ ଟି ଦେଶ ରହିଛି ଯେଉଁଥିରେ ପୃଥିବୀର ବହୁ ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧିଶୀଳ ଅର୍ଥନୀତି ରହିଛି। ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଶ୍ୱର କେତେକ ମୂଲ୍ୟବାନ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ମଧ୍ୟ ଅଛି। ଏଥିରେ ବିଶ୍ୱର ୧୬.୮ ପ୍ରତିଶତ ତୈଳ ଭଣ୍ଡାର ଏବଂ ବିଶ୍ବର ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ ସଂରକ୍ଷଣର ୨୭.୯ ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଉଭୟ ଦେଶ ଯେକୌଣସି ଉପାୟରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ଉପରେ ନିଜର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି।
ମଡର୍ଣ୍ଣ ଡିପ୍ଳୋମାସୀ ମହାସାଗରରେ ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭାରତର ପ୍ରଭାବ ବଢ଼ାଇବା ପ୍ରୟାସ ଉପରେ ରିପୋର୍ଟ କରିଛି। ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଏହାର ରଣନୈତିକ ସ୍ୱାର୍ଥ ରକ୍ଷା ପାଇଁ ଚୀନ୍ 'ଷ୍ଟ୍ରିଙ୍ଗ୍ସ ଅଫ୍ ପର୍ଲସ' ସାମୁଦ୍ରିକ ରଣନୀତି ଗ୍ରହଣ କରିଛି। ଏହି ରଣନୀତିର ପ୍ରଥମ ଆଧାର ହେଉଛି ଥାଇ କେନାଲ ଦେଇ ସାମୁଦ୍ରିକ ମାର୍ଗ ଏବଂ ପରେ ମାଲକ୍କା ମାର୍ଟ ଦେଇ ସିଙ୍ଗାପୁର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିସ୍ତାର କରିବା। ଏହି ସଙ୍କଟରେ ଆମେରିକା ଏବଂ ଭାରତ ରଣନୀତିକ ସ୍ଥିତିକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଚୀନ ଦକ୍ଷିଣ ସାଗର ଶିବିର ଏବଂ ଭାରତ ମହାସାଗର ମଧ୍ୟରେ ଥାଇ କେନାଲ ଦେଇ ଜାହାଜ ନିୟୋଜନ କରିବାର ଏକ ଉପାୟ ପାଇଛି। ଏହି ନୂତନ ମାର୍ଗ ଗମନାଗମନ ସମୟକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ କରିବ, କାରଣ ଚାଇନାର ଜାହାଜଗୁଡିକ ସାଧାରଣତଃ ମାଲେସିଆ ଦେଇ ଯିବା ପାଇଁ ଅତିରିକ୍ତ ୭୦୦ ମାଇଲ୍ ଯାତ୍ରା କରିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି।
ଅନେକ ଏସୀୟ ଦେଶରେ ନିବେଶ କରୁଛି ଚୀନ୍:
ଷ୍ଟ୍ରିଙ୍ଗ୍ ଅଫ୍ ପର୍ଲସ ରଣନୀତିର ଦ୍ୱିତୀୟ ଆଧାର ଭାବରେ ଚୀନ୍ ଉପକୂଳ ଦକ୍ଷିଣ ଏସୀୟ ଏବଂ ଆଫ୍ରିକୀୟ ଦେଶ ବାଂଲାଦେଶ, ମିଆଁମାର, ପାକିସ୍ଥାନ, ଶ୍ରୀଲଙ୍କା, ମାଲଦ୍ୱୀପ ଏବଂ ତାଞ୍ଜାନିଆରେ ବନ୍ଦର ନିର୍ମାଣ କରିଛି। ଚୀନ୍ର ବନ୍ଦର ନିବେଶ ରଣନୀତିର ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଫଳାଫଳ ହେଉଛି ବାବ ଅଲ-ମନ୍ଦବରେ ନିବେଶ କରିବା। ଜାନୁଆରୀ ୨୦୧୬ ରେ, ଚୀନ୍ ଏହି ବନ୍ଦର ନିକଟରେ ନୌସେନା ପାଇଁ ଏକ ସପୋର୍ଟ ଷ୍ଟେସନ୍ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଜିବୁତି ସହିତ ୧୦ ବର୍ଷର ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷର କଲା। ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଚୀନ୍ର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଭାରତ ଏହାର ମହାସାଗରୀୟ ଦେଶ ଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ରଣନୀତି ଆପଣେଇଛି ଏବଂ ଭାରତ ମହାସାଗର ଦେଶ ସହ ନୌବାହିନୀ ସହଯୋଗ, ବିକାଶ ସହାୟତା ଏବଂ ପୁଞ୍ଜି ବିନିଯୋଗକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ।
ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ 'ଆକ୍ଟ ଇଷ୍ଟ' ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ 'ନେକ୍ଲେସ୍ ଅଫ୍ ଡାଏମଣ୍ଡ' ରଣନୀତି ଆପଣେଇଛି। ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଏସୀୟ ଦେଶ ସହିତ ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜବୁତ କରିବା ଏବଂ ଚୀନ୍ର ସାମୁଦ୍ରିକ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା ଦୂର କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ଭାରତ ଓମାନର ଡୁକମ ବନ୍ଦରରେ ସୁବିଧା ସ୍ଥାପନ କରିଛି। ଏଥି ମଧ୍ୟରେ ମୋଜାମ୍ବିକ୍ ଚ୍ୟାନେଲ୍, ମାଲକ୍କା ଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ (ଜଳମାର୍ଗ) ସୁଣ୍ଡା ଷ୍ଟ୍ରେଟ୍, ଲମ୍ବୋକ୍ ଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ଏବଂ ଚାଙ୍ଗି ନାଭାଲ୍ ବେସ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହା ମଧ୍ୟ ୨୦୧୮ ରେ ଇଣ୍ଡୋନେସିଆର ସାବଙ୍ଗ ବନ୍ଦରକୁ ସାମରିକ ପ୍ରବେଶ ହାସଲ କରିଛି। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଆମେରିକା, ଜାପାନ ଏବଂ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ସହିତ କ୍ୱାଡ ମିଳିତତା ଉପରେ ଭାରତ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛି, କାରଣ ଏହି ଦେଶମାନେ ଏହି ପ୍ଲାଟଫର୍ମକୁ ରଣନୈତିକ ଗୁପ୍ତଚର ତଥା ସାମରିକ ଅଭ୍ୟାସରେ ସହଯୋଗ କରିବାକୁ ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି।
ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭାରତର ରଣନୈତିକ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ଆସନ୍ତା ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଯୋଗିତାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ପରିଭାଷିତ କରିବ ଏବଂ ଗ୍ୱାଦର୍ ବନ୍ଦର ଏବଂ ଚବାହାର ବନ୍ଦର ଉପରେ ନଜର ରଖିବା ପାଇଁ ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ର ହେବ। ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୌଗୋଳିକ ପ୍ରକୃତିକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭାରତ, ଭାରତ ମହାସାଗରରେ ଜାତୀୟ ଗଠନ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ପଦ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ରଣନୀତିକ ସୀମା ହାସଲ କରିବେ।
