ତୁର୍କୀରେ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ମାନେ ପଥର କାଟି ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିବା ୪୦୦ ସମାଧି ଆବିଷ୍କାର କରିଛନ୍ତି । ଏହି ସମାଧି ସ୍ଥଳ ପ୍ରାୟ ୧୮୦୦ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା । ଏଗୁଡ଼ିକର କାନ୍ଥରେ ସୁନ୍ଦର ସୁନ୍ଦର ଚିତ୍ରକଳା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି । କିଛି ବହୁମୂଲ୍ୟ ବସ୍ତୁ ମଧ୍ୟ ମିଳିଛି, ଯାହାକୁ ଲୋକେ ଭଣ୍ଡାର କହୁଛନ୍ତି । ରୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ସମୟର ପଥର କାଟି ଏହି ସମାଧି ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିବା ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି । ତୁର୍କୀର ଏଜିୟନ୍ ସାଗରଠାରୁ ପୂର୍ବରେ ପ୍ରାୟ ୧୮୦ କିମି ଦୂରରେ ସ୍ଥିତ ଐତିହାସିକ ସହର ବ୍ଲନ୍ଡୋସଠାରେ ଏହି ପଥର ନିର୍ମିତ ସମାଧି ମିଳିଛି । ସିକନ୍ଦରଙ୍କ ରାଜତ୍ୱ କାଳରେ ଏହି ସହର ନିର୍ମାଣ ହୋଇଥିଲା ।
ଏହି ଗୁମ୍ଫାଗୁଡ଼ିକରେ ସାର୍କୋଫାଗି ନାମକ ପ୍ରକ୍ରିୟା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଥିଲା । ଅର୍ଥାତ ମୃତ ଜୀବ ଓ ମନୁଷ୍ୟଙ୍କୁ ଏଥିରେ ରଖାଯାଉଥିଲା । ଅନେକ ପିଢ଼ି ଧରି ଏପରି ହେଉଥିଲା । ଏହି ଖନନ କାର୍ଯ୍ୟର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ତୁର୍କୀର ୟୁସାକ ୟୁନିଭର୍ସିଟିର ବିରୋଲ କହିଛନ୍ତି, ବ୍ଲନ୍ଡୋସ୍ର ଏହି ସମାଧି ଉପରେ
ପରିବାରମାନଙ୍କର ଆଧିପତ୍ୟ ଥିଲା । ଅର୍ଥାତ ଗୋଟିଏ ବା ତା’ଠୁ ଅଧିକ ସମାଧି ଗୋଟିଏ ପରିବାରର ଏବଂ ବାକି ଅନ୍ୟ ପରିବାରର ।
କୌଣସି ପରିବାରରେ କାହାର ମୃତ୍ୟୁ ହେଲେ, ସେମାନଙ୍କ ଅନ୍ତିମ ସଂସ୍କାର ଏଠାରେ କରାଯାଉଥିଲା । ତା’ପରେ ଏହାକୁ ବନ୍ଦ କରି ଦିଆଯାଉଥିଲା । ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏଠାରେ ଦୁଇଟି ମନ୍ଦିର, ଏକ ଥିଏଟର, ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ସ୍ନାନାଗାର, ଏକ ଜିମ୍, ଏକ ବାସିଲିକା, ସହରର କାନ୍ଥ, ଏକ ବଡ଼ କବାଟ, ରୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ହୀରା ହେରୁନର ସମାଧି ଏବଂ ପଥର କାଟି ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିବା ସମାଧି ସ୍ଥଳ ଆବିଷ୍କାର କରାଯାଇଥିବା ବିରୋଲ କହିଛନ୍ତି । ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ପଥର କାଟି ସମାଧି ସ୍ଥଳ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି । ୪୦୦ ସମାଧି ମଧ୍ୟରୁ ୨୪ଟିରେ ପେଣ୍ଟିଂ ହୋଇଛି ।
