ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ୨୯/୩ : ମୁହଁରେ କଳା ରଙ୍ଗର କପଡା ଏବଂ ତାଙ୍କ ଝାଳୁଆ ମୁଣ୍ଡରେ ସ୍କଲ କ୍ୟାପ୍ , ୬୫ ବର୍ଷିୟ ନାସିର ଖାନ୍ କାନ୍ଧରେ ଏକ ଧଳାର ଅଖା ଧରି ଆନନ୍ଦ ବିହାର ବସ୍ ଟର୍ମିନାଲ୍ ଆଡକୁ ଯାଉଥିଲେ। ଅଖାଟିରେ ତାଙ୍କର ସମସ୍ତ ପୋଷାକ, ତଉଲିଆ, ବେଡସିଟ୍, ଗ୍ୟାସ୍ ଚୁଲା, କିଛି ବାସନ, ଏକ କିଲୋ ସାଟୁ (ଗ୍ରାମ ପାଉଡର) ଏବଂ ଦୁଇଟି ପାଣି ବୋତଲ ରହିଥିଲା । ଏକ ସାଧାରଣ ଫୋନ୍, ଯାହା ପାଇଁ ସେ ଚାର୍ଜର ପାଇପାରିନଥିଲେ, ତାଙ୍କ ପକେଟରେ ଥିଲା। ସେ ଶନିବାର ସକାଳେ ତୁଗଲକାବାଦ ବାସଭବନରୁ ଶୀଘ୍ର ବାହାରି ଯାଉଥିଲେ ।
'ମୁଁ ମୋର ସମସ୍ତ ଜିନିଷ ରାୟ ବରେଲିରେ ଥିବା ମୋ ଘରକୁ ନେଉଛି। ମୁଁ ଭାବୁନାହିଁ ଯେ ଆଉ ମୁଁ ଦିଲ୍ଲୀ ଫେରିବି ବୋଲି ଖାନ କହିଛନ୍ତି।
ତାଙ୍କ ସହ ବିହାରର ସାସରାମ ଅଭିମୁଖେ ଯାଉଥିବା ଜଣେ କାର୍ପେଣ୍ଟର ସୋହାନ ଯାଦବ ଥିଲେ। ତାଙ୍କର ଛୋଟ ବାଦାମୀ ବ୍ୟାଗରେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ସାମଗ୍ରୀ ମଧ୍ୟରେ ଚାରି ଯୋଡ଼ା ପୋଷାକ ରହିଥିଲା । 'ଦିଲ୍ଲୀ ୨୦ ବର୍ଷ ଧରି ମୋର ଘର ଥିଲା। ମୁଁ ମୋ ଗାଁ ସହିତ ସମସ୍ତ ସମ୍ପର୍କ ହରାଇଥିଲି | ସେଠାରେ ମୋର କୌଣସି ଜିନିଷ ନାହିଁ, ପୋଷାକ ମଧ୍ୟ ନାହିଁ ବୋଲି ଯାଦବ କହିଛନ୍ତି।
ୱାଜିରାବାଦରେ ଥିବା ତାଙ୍କ ଭଡାଘରେ ୪୨ ବର୍ଷୀୟ ଯାଦବ ତାଙ୍କ କାଠ ତିଆରି ଉପକରଣ, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜିନିଷ ଏବଂ ଏକ ଗ୍ୟାସ ଚୁଲା ଛାଡିଛନ୍ତି। ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜର ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକର ଯତ୍ନ ନେବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରି ରୁମ୍ ଚାବିକୁ ଘର ମାଲିକଙ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ। 'ଯଦି ମୁଁ ଏକ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଫେରି ନଥାଏ, ତେବେ ସେ ଭଡା ପାଇଁ ଏକ ମାସର ଅଗ୍ରୀମ ଆଡଜଷ୍ଟ କରିଦେବେ । ଯଦି ମୁଁ ଆଉ ୧୫ ଦିନ ପରେ ଫେରି ନ ଯାଏ, ତେବେ ମୋର ସବୁ ଜିନିଷ ବିକ୍ରୟ କରି ସେହି ସମୟ ପାଇଁ ଭଡା ଭରଣା କରିବାକୁ କହିଛି ବୋଲି ଯାଦବ କହିଛନ୍ତି।
ଶନିବାର ଦିନ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ, ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ବିହାରରେ ହଜାର ହଜାର ପ୍ରବାସୀ ନିଜ ଘରକୁ ଫେରିଥିଲେ - ରାସ୍ତାରେ ଏକ ବସ୍ ଭିତରକୁ ଯିବା ଆଶାରେ - ଟ୍ରଲି, ଟ୍ରାଭେଲ୍ ବ୍ୟାଗ୍, ବ୍ୟାକପ୍ୟାକ୍, ଅଖା, ଜୋଲା, ବାଲ୍ଟି ଏବଂ ଏପରିକି ପଲିଥିନ କଭରରେ ସେମାନଙ୍କର ଜିନିଷପତ୍ର ନେଇ ଯାଇଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ଆନନ୍ଦ ବିହାର ଅଭିମୁଖେ ଯାଉଥିଲେ, ଯେଉଁଠାରୁ ସେମାନେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କ ସେବାରେ ଚାଲିଥିବା ୧୦୦୦ ବସ୍ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏରେ ଯିବାକୁ ଆଶା କରିଥିଲେ।
ଏକ ଅନିଶ୍ଚିତ ଭବିଷ୍ୟତ ସହିତ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ପ୍ରବାସୀ ସେମାନଙ୍କ ଚାବି ନିଜ ଘର ମାଲିକଙ୍କୁ ଦେଇଥିଲେ, ଅନେକ ଜିନିଷପତ୍ର ଛାଡିଥିଲେ ।
'ମୋ ଘର ମାଲିକ କହିଛନ୍ତି ଯଦି ଆମେ ନ ଫେରିବା ତେବେ ତାଙ୍କୁ ନକଲ ଚାବିରେ କାମ କରିବାକୁ ପଡିବ। ତେଣୁ, ତାଙ୍କୁ ଚାବି ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବା ଛଡା ମୋର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ନଥିଲା । ମୁଁ ଆଶା କରୁଛି ଯେ ମୁଁ ଫେରିବା ପରେ ମୋର ଜିନିଷ ସେମିତି ଭଲରେ ରହିବ ବୋଲି ରେନୁ ଦେବୀ କହିଛନ୍ତି ।ସେ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ଏବଂ ତିନି ପିଲାଙ୍କ ସହ ଫାରୁଖାବାଦକୁ ଯାଇଥିଲେ।
ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ଏକ ହ୍ୟାଣ୍ଡବ୍ୟାଗ ଏବଂ ନଅ ବର୍ଷର ପୁଅ, ଏକ ବ୍ୟାକପ୍ୟାକ୍ ନେଇଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କ ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ପୋଷାକ, ଶିଶୁ ପାଇଁ ଏକ ଦୁଗ୍ଧ ବୋତଲ, କିଛି ଚାପଟିସ୍ ଏବଂ ରନ୍ଧା ପନିପରିବା, ବିସ୍କୁଟ୍ ପ୍ୟାକେଟ୍ ଏବଂ ଆଧାର କାର୍ଡ ରହିଥିଲା । ଦେବୀ କହିଛନ୍ତି, 'ଯଦି ଆମେ ବସ୍ ପାଇଁ ଅତିରିକ୍ତ ଦେୟ ଦେବାକୁ ପଡିବ କିମ୍ବା ଆମ ଗାଁରେ ଅଧିକ ସମୟ ରହିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୁଏ ତେବେ ଆମେ ଏଟିଏମରୁ ଆମର ସମସ୍ତ ସଞ୍ଚୟ ଉଠାଇ ନେଇଛୁ।
ରାସ୍ତାର ଖାଦ୍ୟ ବିକ୍ରେତା ରତନ ଶର୍ମା କହିଛନ୍ତି ଯେ ଝାଡଖଣ୍ଡର ଦେଓଗଡ ଜିଲ୍ଲାକୁ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ତାଙ୍କ କାର୍ଟର ଯତ୍ନ ନେବା ପାଇଁ ତାଙ୍କ ଘର ମାଲିକଙ୍କୁ ୨,୦୦୦ଟଙ୍କା ଦେଇଛନ୍ତି। 'ମୋର କେବଳ ମୋବାଇଲ୍ ଫୋନ୍ ଏବଂ ମୋ ପର୍ସ ଅଛି। ଏହା ଏକ ଦୀର୍ଘ ଯାତ୍ରା ଏବଂ ମୁଁ ଆଶା କରୁଛି ବସ୍ ଖୋଜି ବାହାର କରିବି କିମ୍ବା ରାସ୍ତାରେ ଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସାହାଯ୍ୟ ଉପରେ ବଞ୍ଚିବି ବୋଲି ଶର୍ମା କହିଛନ୍ତି।
ତାଙ୍କ ସହିତ ଯାଉଥିବା ତାଙ୍କର ଦୁଇ ସାଙ୍ଗ କେବଳ ପାଣି ବୋତଲ ନେଇଥିଲେ ।
ଉତ୍ତର ନଗରରେ ରହୁଥିବା ଜଣେ ବୈଦ୍ୟୁତିକ ବାବୁଲୁ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ ସହିତ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଅଯୋଧ୍ୟାକୁ ବାହାରି ଥିଲେ। 'ମୁଁ ମୋର ସମସ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକର ସହ ଭଡା କୋଠରୀକୁ ସଫା କଲି, କିଛି ଜିନିଷ ଛାଡିଦେଲି , ଯାହା କି ମୁଁ ଘର ମାଲିକଙ୍କ ସହିତ ମୋର ଭଡା ସ୍ଥିର କରିଥିଲି ।
ଯଦି ମୁଁ ଦିଲ୍ଲୀ ଫେରିବି, ତେବେ ମୁଁ ପୁନର୍ବାର ଜୀବନଯାପନ ଆରମ୍ଭ କରିବି । ଯଦି ମୁଁ ଫେରିପାରୁ ନାହିଁ, ତେବେ ମୁଁ ମୋ ସହରରେ ମୋର ବାଣିଜ୍ୟ ଜାରି ରଖିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛି ବୋଲି ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଏବଂ ପରିବାରର ଅନ୍ୟ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସହ ବାବୁଲୁ କହିଛନ୍ତି।
ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀ ଏବଂ ବୋହୂ ଏକ ବଡ଼ ବ୍ୟାଗ ଧରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ସେମାନଙ୍କର ଅଧିକାଂଶ ପୋଷାକ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଜିନିଷ ରହିଥିଲା । ସେମାନେ ପ୍ରାୟ ଏକ ବର୍ଷ ଧରି ଦିଲ୍ଲୀରେ ଥିଲେ।
ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେତେକ ବସ୍ ନ ପାଇ ରାସ୍ତାରେ ଖାଦ୍ୟ ରାନ୍ଧିବା ପାଇଁ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ମଧ୍ୟ ନେଇଥିଲେ। 'ଆମ ଛଅ ଜଣ ଏକାଠି ବୁଲୁଛନ୍ତି। ଭାର ବହନ କରିବା ପାଇଁ ଆମେ ଘେରି ରହିବୁ ବୋଲି ଦିଲ୍ଲୀର ତ୍ରିଲୋକପୁରୀର ରାସ୍ତା କଡ଼ରେ ରୋଷେଇ କାମ କରୁଥିବା ବିରେନ୍ଦ୍ର ରଂଜନ କହିଛନ୍ତି।
ସେମାନେ ବିହାରର ବେଗୁସରାଇ ଅଭିମୁଖେ ଯାଉଥିଲେ ଏବଂ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ଏକ ବସ୍ ପାଇଲେ ବି ବିହାରରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ପରେ ସେମାନଙ୍କୁ ବହୁ ଦୂର ଯିବାକୁ ପଡିବ।
ଏହା ସହ ମଧ୍ୟ ପଢ଼ନ୍ତୁ: ଭାରତରେ କୋଭିଡ୍ -୧୯ ମାମଲା ୧୦୦୦ ଅତିକ୍ରମ: ରାସ୍ତାରେ ହଜାର ହଜାର ଲୋକ
