ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨୯/୦୮: ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଦେଶରେ ଶିକ୍ଷକଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ ସଂଖ୍ୟା କୋଟିଏ ପାର। ଖସିଲା ଡ୍ରପ୍ ଆଉଟ ହାର । ଫଳରେ ଛାତ୍ର-ଶିକ୍ଷକ ଅନୁପାତରେ ସୁଧାର ତଥା ଶିକ୍ଷା ଉପଲବ୍ଧତାରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଅସମାନତାକୁ କମାଇବା ଦିଗରେ ଏହା ପ୍ରମୁଖ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ସାଜିଛି । କେନ୍ଦ୍ର ଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ୟୁଡିଆଇଏସ୍ଇ+ ୨୦୨୪-୨୫ ରିପୋର୍ଟ ମୁତାବକ, ଦେଶରେ ଶିକ୍ଷକଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ ସଂଖ୍ୟା ୧.୦୧ କୋଟିରେ ପହଞ୍ଚିଛି, ଯାହା ଗତବର୍ଷ ୯୮ ଲକ୍ଷ ଓ ୨୦୨୨-୨୩ରେ ୯୪.୮ ଲକ୍ଷ ରହିଥିଲା । ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଇତିହାସରେ ଏହା ଏକ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଉପଲବ୍ଧି ବୋଲି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ କୁହାଯାଇଛି ।
ରିପୋର୍ଟ ଦର୍ଶାଇଛି ଯେ, ୨୦୨୪-୨୫ରେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ି ୧,୦୧,୨୨,୪୨୦ ହୋଇଛି । ୨୦୨୨-୨୩ରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୯୪,୮୩,୨୯୪ ଥିଲା । ଏହାଦ୍ୱାରା ଛାତ୍ର-ଶିକ୍ଷକ ଅନୁପାତ ବା ପିଟିଆର୍ ରେ ସୁଧାର ଆସିଛି । ଯାହା ଫାଉଣ୍ଡେସନ ସ୍ତର ବା ପ୍ରାକ୍-ପ୍ରାଥମିକରୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ୧୦, ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସ୍ତର ବା ତୃତୀୟରୁ ପଞ୍ଚମରେ ୧୩, ମାଧ୍ୟମିକ ସ୍ତର ବା ଷଷ୍ଠରୁ ଅଷ୍ଟମରେ ୧୭ ଓ ଉଚ୍ଚ ମାଧ୍ୟମିକ ସ୍ତର ବା ନବମରୁ ଦ୍ୱାଦଶ ରେ ୨୧ ରହିଛି ।ଯାହା ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତିର ୩୦:୧ ଅନୁପାତଠାରୁ ଏହା କମ୍ । ପିଟିଆର୍ କମ୍ ହେବା ଅର୍ଥ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଓ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତମ ଭାବବିନିମୟ ହୋଇପାରିବ । ଏହାଦ୍ୱାରା ପ୍ରତ୍ୟେକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରଙ୍କ ପାଠାପଢ଼ା ଉପରେ ଫୋକସ ଦେଇହେବ । ଏଥର ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ରହିଛି ।
୨୦୧୪ ପରଠାରୁ ଦେଶରେ ୫୧.୩୬ ଲକ୍ଷ ଶିକ୍ଷକଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୬୧% ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ । ବର୍ତ୍ତମାନ ୫୪.୮୧ ଲକ୍ଷ ଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ ଥିବା ବେଳେ ୪୬.୪୧ ଲକ୍ଷ ଶିକ୍ଷକ ରହିଛନ୍ତି । ସେହିଭଳି ଦେଶରେ ଥିବା ମୋଟ ୧୪.୭୧ ଲକ୍ଷ ସ୍କୁଲ ମଧ୍ୟରୁ ୬୯% ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ । ମୋଟ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ନାମାଙ୍କନରେ ଏମାନଙ୍କ ଭାଗ ୪୯% । ଘରୋଇ ବିଦ୍ୟାଳୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ୪୧% । ସେହିଭଳି ୫୧% ଶିକ୍ଷକଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ ସରକାରୀ ଓ ୪୨% ଶିକ୍ଷକଶିକ୍ଷୟିତ୍ରୀ ଘରୋଇ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ନିଯୁକ୍ତ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ସ୍କୁଲ ଡ୍ରପ୍ ଆଉଟ୍ ହାର ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ବର୍ଷକରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସ୍ତରରେ ଡ୍ରପ୍ ଆଉଟ୍ ହାର ୩.୭%ରୁ ୨.୩%କୁ ଖସିଛି । ମାଧ୍ୟମିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ୫.୨%ରୁ ୩.୫% କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ଉଚ୍ଚ ମାଧ୍ୟମିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ୧୦.୯%ରୁ ୮.୨%କୁ ଖସିଆସିଛି ।
ଫାଉଣ୍ଡେସନ ସ୍ତରରେ ପ୍ରାୟ ୯୯% ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ସ୍କୁଲ ଛାଡ଼ୁନାହାନ୍ତି । ମାଧ୍ୟମିକ ସ୍ତରରେ ଏହା ୭୮%ରୁ ୮୨.୮%କୁ ବଢ଼ିଛି । ଉଚ୍ଚ ମାଧ୍ୟମିକରେ ଏହା ୪୫.୬%ରୁ ୪୭.୨%କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଦେଶବ୍ୟାପୀ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ଡିଜିଟାଲ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ୬୪.୭% ବିଦ୍ୟାଳୟରେ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ରହିଛି । ଗତବର୍ଷ ଏହା ୫୭.୨% ଥିଲା । ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସଂଯୋଗ ମାତ୍ରା ୧୦% ବଢ଼ି ୬୩.୫% ହୋଇଛି । ୯୯.୩% ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପାନୀୟଜଳ ସୁବିଧା, ୯୩.୬% ସ୍କୁଲରେ ବିଜୁଳି ସୁବିଧା ରହିଛି । ୯୭.୩% ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ପାଇଖାନା ଓ ୯୬.୨%ରେ ଛାତ୍ରଙ୍କ ଲାଗି ପାଇଖାନା ରହିଛି । ୮୯.୫% ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପାଠାଗାର ଓ ୮୩% ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଖେଳପଡ଼ିଆ ରହିଛି ।
