ଭୁବନେଶ୍ୱର, ୨୦/୦୮ : ଗଜାନନଙ୍କ ପୂଜାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଏ ପାର୍ବଣ ଋତୁ । ଏହାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି କାରିଗର ଆରମ୍ଭ କରିଦିଅନ୍ତି ମୂର୍ତ୍ତି ତିଆରି । ହେଲେ କାରିଗର ଏବେ ମୂର୍ତ୍ତି ଗଢ଼ିବାକୁ ଆବଶ୍ୟକ ନଡ଼ା ଓ ମାଟି ପାଉନାହାନ୍ତି । ଫଳରେ ପାର୍ବଣ ସମୟରେ କାରିଗରମାନେ ନାହିଁ ନଥିବା ହଇରାଣ ହେଉଛନ୍ତି । ମାଟି ସଙ୍କଟ କିଛି ବର୍ଷ ହେବ ଦେଖା ଦେଇଥିବା ବେଳେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ନଡ଼ା ପାଇଁ କାରିଗର ସଂଘର୍ଷ କରୁଛନ୍ତି । ମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣରେ ସବୁଠାରୁ ଦରକାରୀ ଜିନିଷ ହେଉଛି ନଡ଼ା । ଏଥିରେ ମୂର୍ତ୍ତିର ଢାଞ୍ଚା ବାନ୍ଧିଲା ପରେ ବାକି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଚାଲେ । ହେଲେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ନଡ଼ାର ଢେର୍ ଅଭାବ ଦେଖାଯାଇଛି । ବିଘ୍ନରାଜଙ୍କ ପରେ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ପୂଜା, ଦୁର୍ଗାପୂଜା, ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୂଜା, କାଳୀ ପୂଜା ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ଉତ୍ସବ ଲାଗିରହିବ । ହେଲେ ପାର୍ବଣର ଆରମ୍ଭରୁ ନଡ଼ା ଅଭାବ କାରିଗରଙ୍କୁ କଷ୍ଟ ଦେଉଛି ।
ପିପିଲି, କୋଣାର୍କ, ନିମାପଡ଼ା, କେନ୍ଦ୍ରପଡ଼ା, ଭଦ୍ରକ ଅଞ୍ଚଳରୁ କାରିଗରମାନେ ନଡ଼ା ଆଣିଥାନ୍ତି । ନଡ଼ା ବିଡ଼ାକୁ ୭ ଟଙ୍କା ପଡ଼ିଥାଏ । ହେଲେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ନଡ଼ା ସଙ୍କଟ ସହିତ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ମଧ୍ୟ ବଢିଯାଇଛି । ଆଜିକାଲି ମେସିନ୍ ଦ୍ୱାରା ଫସଲ କଟା ଯାଉଥିବାରୁ ନଡ଼ା ଆଗ ଭଳି ଉପଲବ୍ଧ ରହୁନି । ଏଥିସହିତ ଗାଁ’ ଗହଳିରେ ନଡ଼ା ବାହାରିଲା କ୍ଷଣି ଅଧିକ ଦାମ୍ ଦେଇ ଛତୁ ଚାଷୀମାନେ ନେଇଯାଉଛନ୍ତି । ଫଳରେ ଶିଳ୍ପୀ ନଡ଼ା ପାଇବା କଷ୍ଟକର ହୋଇଯାଉଛି । କାରିଗରଙ୍କ କହିବା କଥା, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରୁ ମଧ୍ୟ ନଡ଼ା ଆଣି ହୁଅନ୍ତା । ହେଲେ ଏତେ ଦୂରରୁ ଓଡ଼ିଶାକୁ ନଡ଼ା ପହଞ୍ଚିଲା ବେଳକୁ ଏହାରୁ ମୂଲ୍ୟ ଆକାଶଛୁଆଁ ହୋଇଯାଉଛି । ଏହାବାଦ୍ ସେଠାକାର ନଡ଼ାଗୁଡ଼ିକ ବହୁତ ପତଳା ରହିଥାଏ ।
ସେହିଭଳି ନଡ଼ା ସାଙ୍ଗକୁ ମାଟିର ଅଭାବ । ମୁଖ୍ୟତଃ ଜଟଣୀ, ପିପିଲି, କେନ୍ଦ୍ରାପଡ଼ା, ତ୍ରିଶୁଳିଆ ଭଳି ସ୍ଥାନରୁ ଶିଳ୍ପୀମାନେ ମାଟି ସଂଗ୍ରହ କରିଥାନ୍ତି । ଅଧିକାଂଶ କାରିଗର ଚିକିଟା ମାଟି ଆଣିଥାନ୍ତି । ସେଥିରେ ବାଲି, ଝୋଟ ଓ ନଡ଼ା ମିଶାଇ ୩ ପ୍ରକାରର ମାଟି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାନ୍ତି । ଗଙ୍ଗାକୂଳିଆ ମାଟିରେ ମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣ ବେଶ୍ ସୁନ୍ଦର ହୋଇଥାଏ । ହେଲେ ଗଙ୍ଗାନଦୀ କୂଳରୁ ଓଡ଼ିଶାକୁ ଆଣିଲା ବେଳକୁ ଏହି ମାଟିର ଦାମ୍ ବହୁତ ବଢିଯାଏ । କଲିକତୀ କାରିଗରମାନେ ଏଠାକୁ ମୂର୍ତ୍ତି ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଆସିଲେ, ସେମାନେ ସାଙ୍ଗରେ ଅଳ୍ପକିଛି ଗଙ୍ଗାମାଟି ଆଣିଥାନ୍ତି । ସେଇ ମାଟି ଲିପିଦିଅନ୍ତି । ଯାହା ମୂର୍ତ୍ତିକୁ ଚିକ୍କଣ କରିଥାଏ । ଅଧିକାଂଶ କାରିଗର ଏହି ମାଟି ଅଭାବକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟକରି ଖରାଦିନରୁ ମାଟି ଆଣି ରଖିଦେଉଛନ୍ତି । ଗୋଟେ ଟ୍ରାକ୍ଟର ଟ୍ରିପ୍ ମାଟିକୁ ପ୍ରାୟ ୪ ହଜାର ଟଙ୍କା ପଡ଼ିଯାଉଛି । ତାହା ବି ଠିକ୍ ସମୟରେ ମିଳୁନି ।
ପୁରୁଣା ଭୁବନେଶ୍ୱରସ୍ଥିତ ଲିଙ୍ଗରାଜ ଶିଳ୍ପ ଭଣ୍ଡାର ଶିଳ୍ପୀ ଅରୁଣ କୁମାର ମହାପାତ୍ର କୁହନ୍ତି, ନଡ଼ାର ଭୂମିକା ମୂର୍ତ୍ତି ଗଢିବାରେ ଏକ ନମ୍ବରରେ ରହିଥାଏ । ହେଲେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ଏହାର ଅଭାବ ଢେର୍ ଅଧିକ । ନଡ଼ା ପାଇଁ ୫୦ ଫୋନ୍ କଲୁଣି ହେଲେ ମିଳୁନି । ରାଜଧାନୀରେ ତିଆରି ହେଉଥିବା ବଡ଼ ବଡ଼ ମୂର୍ତ୍ତିଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ପ୍ରାୟ ୬ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ନଡ଼ା ବିଡ଼ା ଲାଗିଯାଉଛି । ଏଭଳି ସମୟରେ ନଡ଼ାର ଅଭାବ ଆମକୁ ଚିନ୍ତାରେ ପକାଉଛି । ତାହାସାଙ୍ଗକୁ ମାଟିର ଆଭାବ ଆଉ ଏକ ସମସ୍ୟା । ଏହି ଅଭାବକୁ ଦେଖି ଖରାଦିନରୁ ମାଟି ଆଣି ରଖିଥିଲୁ । ଏପରି ସମସ୍ୟା ଦେଖା ଯାଉଥିବାରୁ ମୂର୍ତ୍ତି ଗଢ଼ିବାର ସଂଖ୍ୟା କମାଇଦେଲୁଣି ।
