ପୁରୀ, ୦୧/୦୬: ରଥର ଦଣ୍ଡା ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଲାଗିଛନ୍ତି ବିଶ୍ୱକର୍ମା । ମୁଖ୍ୟ ପାଞ୍ଚ ଦଣ୍ଡା ଚଉପଟ କରିବା ପରେ ଏବେ ଚାଲିଛି ପାଶ୍ୱର୍ ଦଣ୍ଡା କାର୍ଯ୍ୟ । ବାରିସିରେ ହାଣି ପାଶ୍ୱର୍ ଦଣ୍ଡା ତିଆରି ହେଉଛି । ରବିବାର ରଥ ତ୍ରୟର ଦଣ୍ଡା ଫ୍ରେମ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ଚାଲିଛି ଯୋଗାଡ଼ । ପୂର୍ବରୁ ମୁହାଁଟରେ ବିନ୍ଧ ହୋଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିଛି । କୁଡ଼ୁକା, ଗୁଜ ଓ ଜଳଯନ୍ତ୍ର ଆଦିର କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ ସରିଛି । ଏସବୁକୁ ସଂଯୋଗ କରି ଦଣ୍ଡାର ଫ୍ରେମ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବ ବୋଲି ନନ୍ଦିଘୋଷର ମୁଖ୍ୟ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ବିଜୟ କୁମାର ମହାପାତ୍ର କହିଛନ୍ତି ।
ରଥତ୍ରୟର ମୋଟ ୪୨ ଚକ ଓ ୨୧ ଅଖ । ଆଗକୁ ସମସ୍ତ ଚକ ସହ ଅଖ ସଂଯୋଗ ହେବ । ନିର୍ମାଣକାରୀଙ୍କ ନଜର ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ । ଚକ ଓ ଅଖ ଗୁଡିକ ମାପଚୁପ ହେଲେ ରଥର ମୂଳଦୁଆ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବ । ଅଖ ଉପରେ ଦଣ୍ଡା ପଡ଼ିବ । ଦଣ୍ଡା ଉପରେ ଗରଗରା ରହିବ । ଗରଗରା ଉପରେ ଚାରି ନାହାକା ଉଠିବ । ଏହାପରେ ରଥ ଉପରି ଭାଗ କାମ ଆରମ୍ଭ ହେବ । ଚାରିନାହାକାରେ ସାଲ କାର୍ଯ୍ୟ ଶେଷ ହୋଇଛି । ରଥଖଳାରେ ଗରଗରା ଚଉପଟ ଓ ବିନ୍ଧ ଖୋଦେଇ ସରି ରଥ ମୂଳଦୁଆ ପାଇଁ ସବୁ କାର୍ଯ୍ୟ ଆଗଉଛି । ସ୍ନାନ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ସୁଦ୍ଧା ରଥରେ ଚାରି ନାହାକା ଉଠାଯିବାର ପରମ୍ପରା ରହିଛି । ଏହାପରେ ରଥ ଖଳାରେ ଗୟଳ ଓ ଭୂଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ ଚାଲିବ ବୋଲି ନିର୍ମାଣକାରୀ କୁହନ୍ତି ।
ରୂପକାର ସେବକମାନେ ତିନି ରଥର ସିଂହାସନ ମୁହାଁଟିରେ ଖୋଦେଇ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ମୁହାଁଟିରେ ଚିତ୍ର ଅଙ୍କନ କରିବା ପରେ ଖୋଦେଇ କରାଯାଇଥିଲା । ସାଲ ଗୁଜରେ ରୂପ ଖୋଦେଇ କାର୍ଯ୍ୟ ଶେଷ ହେଉଛି । ଏହାପରେ ନାଟ ଗୋଡ଼ରେ ରୂପ ଖୋଦେଇ ହେବ କୁହନ୍ତି ରୂପକାର ସେବକ । କରତି ସେବକମାନେ ତାଳଧ୍ୱଜର ରଥର ଗୟଳ ସାରି ନନ୍ଦିଘୋଷର ଗୟଳ ଚିରଟ କରୁଛନ୍ତି । ଓଝା ସେବକମାନେ ଦଣ୍ଡା କଣ୍ଟା ତିଆରୁଛନ୍ତି । ତାଳଧ୍ୱଜ ରଥ ମୁଖ୍ୟ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ନରସିଂହ ମହାପାତ୍ର, ନନ୍ଦିଘୋଷର ମୁଖ୍ୟ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ବିଜୟ କୁମାର ମହାପାତ୍ର ଓ ଦେବଦଳନର ମୁଖ୍ୟ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ନାରାୟଣ ମହାରଣାଙ୍କ ତତ୍ୱାବଧାନରେ ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ଜାରି ରହିଛି । ତିନି ରଥର ନିର୍ମାଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସମନ୍ୱୟ ରଖାଯାଇ କାମ ଆଗଉଛି ।
‘କଚ୍ଛପ ପିଢ଼ା’ରେ ବସିବେ ପୂଜାପଣ୍ଡା ସାମନ୍ତ
‘କଚ୍ଛପ ପିଢ଼ା’ର ରହିଛି ଚାରି ପାଦ । ଠିକ୍ କଇଁଛ ଆକୃତିର ଏହି ପିଢା । ପୂଜାପଣ୍ଡା ସାମନ୍ତମାନେ ଏହି ପିଢ଼ାରେ ବସି ଶ୍ରୀବିଗ୍ରହଙ୍କୁ ଭୋଗ ଲଗାଇବେ । ଦୋଳବେଦି ପରିସରରେ ଏହାର ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି । କଚ୍ଛପ ହେଉଛି ଶୁଭ ସଙ୍କେତ । ଠାକୁରେ ମଧ୍ୟ କଛପ ଅବତାର ଧାରଣ କରିଥିଲେ । ସେଥିପାଇଁ ଉକ୍ତ ପିଢ଼ାର ନାମ ଏଭଳି ହୋଇଥିବା କୁହାଯାଏ । ଏହାକୁ କୁରୁମ ପିଢ଼ା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରଚଳିତ ଉପକରଣ ପ୍ରାୟ ଅନ୍ୟ କେଉଁ ମନ୍ଦିରରେ ନାହିଁ ।
