ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଦୀର୍ଘ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷର ବ୍ୟବଧାନ ପରେ ପୁଣିଥରେ ସୀମା ଦେଇ ବାଣିଜ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ଓ ଚୀନ ମଧ୍ୟରେ ଆଲୋଚନା ଜାରି ରହିଛି। ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ମୁଖପାତ୍ର ରଣଧୀର ଜୟସୱାଲଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଉଭୟ ଦେଶ ଲିପୁଲେଖ (ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ), ଶିପକି ଲା (ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ) ଏବଂ ନାଥୁ ଲା (ସିକ୍କିମ) ପାସ ମାଧ୍ୟମରେ ବାଣିଜ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ବିଚାର କରୁଛନ୍ତି।
ଗୁରୁବାର ଜୟସୱାଲ ଏନେଇ ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ ସୂଚନା ଦେଇ କହିଛନ୍ତି ଯେ, "ଆମେ ଚୀନ ସହ ନିରନ୍ତର ଯୋଗାଯୋଗରେ ଅଛୁ। ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଲିପୁଲେଖ, ଶିପକି ଲା ଏବଂ ନାଥୁ ଲା ପାସ ମାଧ୍ୟମରେ ପୁଣି ଥରେ ସୀମା ବାଣିଜ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇପାରିବ। ଯଦି କୌଣସି ଅପଡେଟ୍ ମିଳେ, ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ଜଣାଇବୁ।"
ଏହି ଆଲୋଚନା ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କ ସ୍ୱାଭାବିକ କରିବାର ଏକ ପ୍ରୟାସ ଭାବେ ଦେଖାଯାଉଛି। ୨୦୨୦ ମସିହାରେ ଗାଲୱାନ ସଂଘର୍ଷ ପରେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କରେ ତିକ୍ତତା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଆଲୋଚନା ସୀମା ବିବାଦ ସମାଧାନ ଏବଂ ସମ୍ପର୍କ ସୁଧାର ଆଡ଼କୁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି।
ଏହା ସହିତ, ଆଗାମୀ ସପ୍ତାହରେ ଭାରତ ଓ ଚୀନ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପ୍ରତିନିଧି ସ୍ତରୀୟ ବୈଠକ ମଧ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ଚୀନର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ୱାଙ୍ଗ ଇ ଆସନ୍ତା ଅଗଷ୍ଟ ୧୮ ତାରିଖରେ ଭାରତ ଗସ୍ତରେ ଆସି ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ଉପଦେଷ୍ଟା ଅଜିତ ଡୋଭାଲଙ୍କୁ ଭେଟିବାର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ରହିଛି। ଏହି ବୈଠକରେ ସୀମା ବିବାଦ ସମ୍ପର୍କିତ ମୁଦ୍ଦାଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଆଲୋଚନା ହେବ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ମତ୍ତ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଆଗାମୀ ମାସରୁ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସିଧାସଳଖ ବିମାନ ସେବା ପୁନଃ ଆରମ୍ଭ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ଭାରତୀୟ ସରକାର ଏୟାର ଇଣ୍ଡିଆ ଏବଂ ଇଣ୍ଡିଗୋ ଭଳି ବିମାନ ସେବା ପ୍ରଦାନକାରୀ ସଂସ୍ଥାଙ୍କୁ ଚୀନ ଗସ୍ତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି। କୋଭିଡ-୧୯ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରେ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସିଧାସଳଖ ବିମାନ ସେବା ବନ୍ଦ ହୋଇଯାଇଥିଲା।
ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ଭାରତ-ଚୀନ ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ସକାରାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନର ସଙ୍କେତ ଦେଉଛି। ଯାହା ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ଏବଂ କୂଟନୈତିକ ସହଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ମତ୍ତ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।
