ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ, ୧୩/୧୨: ପରିବେଶ ପ୍ରଦୂଷଣ ଏବେ ଚିନ୍ତାଜନକ ହୋଇଛି । ଦେଶରେ ପ୍ରଦୂଷଣ କମାଇବା ଲାଗି ସରକାର ପରିବେଶ ଉପଯୋଗୀ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ ଭେଇକିଲ (ଇଭି) ଗ୍ରହଣୀୟତାକୁ ଏବେ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛନ୍ତି । ଘରୋଇ ବଜାରରେ ଲଗାତାର ଇଭି ବିକ୍ରି ବଢ଼ୁଛି । ଏହାକୁ ନଜରରେ ରଖି ବିଭିନ୍ନ କମ୍ପାନି ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିବେଶ ଲାଗି ଆଗଭର ହେଉଛନ୍ତି । ଦେଶର ଇଭି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଭୟ ଘରୋଇ ଏବଂ ବିଦେଶୀ କମ୍ପାନିଗୁଡିକ ୩.୪ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ନିବେଶ କରିବାର ଢ଼େର ସମ୍ଭାବନା ରହିଥିବା କନସଲଟିଂ ଫାର୍ମ କୋଲିୟର୍ସ ଏକ ରିପୋର୍ଟରେ କହିଛି । ଏହି ରିପୋର୍ଟ ମୁତାବକ, ଲିଥୟମ ଆୟନ ବ୍ୟାଟେରୀ ବିନିର୍ମାଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ୨୭ ବିଲିୟନ ଡଲାର ନିବେଶ ହେବ । ସେହିଭଳି ୯ ବିଲିୟନ ଡଲାର ପ୍ରମୁଖ ଯନ୍ତ୍ରାଂଶ ଏବଂ ଇଭି ବିନିର୍ମାଣ ଇକୋସିଷ୍ଟମରେ ନିବେଶ ହେବ । ଏବେ ଇଭି ଗ୍ରହଣୀୟତା ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ ହୋଇଛି ।
୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ଇଭି ସଂଖ୍ୟା ୩୦% କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ଦିଗରେ ସରକାର ଏବେ ଅଗ୍ରସର ହେଉଛନ୍ତି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଶରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥିବା ମୋଟ ଯାନ ମଧ୍ୟରୁ ଇଭିର ଅଂଶ ୮% ରହିଛି । ସେହିଭଳି ଚଳିତ ବର୍ଷ ୨୦ ଲକ୍ଷ ଇଭି ବିକ୍ରି ହେବା ନେଇ ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । ଦେଶରେ ଇଭିର ବଜାର ୩.୨୧ ବିଲିୟନ ଡଲାର ଟପିଛି । ୨୦୩୦ ବେଳକୁ ଏହା ବାର୍ଷିକ ୪୪% ହାରରେ ବଢ଼ିବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । ଏବେ କମ୍ପାନିଗୁଡିକ ବଜାରକୁ ୨ ଚକିଆ, ୩ ଚକିଆ, ପାସେଞ୍ଜର କାର, ବସ୍ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଯାନ ଛାଡିଛନ୍ତି । ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଇଭିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଲାଗି ସରକାର ନୀତିଗତ ପଦକ୍ଷେପ ସହ ଆର୍ିଥକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରୁଛନ୍ତି । ୨୦୧୫ରେ ଏ ଦିଗରେ ଆସିଥିବା ଫେମ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ସ୍କିମ୍ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗେମ୍ ଗେଞ୍ଜର ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ୨୦୧୯- ୨୦୨୪ ଯାଏ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ୧୦ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ରାଶି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଏହି ରାଶି ଇଭି କ୍ରୟରେ ସବ୍ସିଡି, ସାଧାରଣ ପରିବହନରେ ଇଭିର ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ଇଭି ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ ଦିଗରେ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ରାଶି ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାବାଦ ଉତ୍ପାଦନ ସଂଯୁକ୍ତ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ (ପିଏଲ୍ଆଇ)ସ୍କିମ ଅଧିନରେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରକୁ ବଳ ଦେବା ଲାଗି ସରକାରଙ୍କ ଯୋଜନା ମଧ୍ୟ ବିଶେଷ ଭାବେ ସହାୟକ ହେଉଛି । ସରକାର ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଏସିସି ବ୍ୟାଟେରୀ ଉତ୍ପାଦନ ଲାଗି ୧୮,୧୦୦ କୋଟିର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ରାଶି ପ୍ରଦାନ ଦିଗରେ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି ।
ସେହିଭଳି ଅଟୋମୋବାଇଲ ଏବଂ ଅଟୋ ଯନ୍ତ୍ରାଂଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ୨୫,୯୩୮ କୋଟିର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦ୍ୱାରା ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଇଭି ବିନିର୍ମାଣକୁ ମଧ୍ୟ ଉତ୍ସାହିତ କରାଯାଉଛି । କେବଳ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ନୁହନ୍ତି ରାଜ୍ୟ ଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ଇଭି ଗ୍ରହଣୀୟତା ବୃଦ୍ଧି ଲାଗି ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟପନ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ଦେଖାଯାଉଛି । ଓଡ଼ିଶା, ଦିଲ୍ଲୀ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଭଳି ରାଜ୍ୟ ଗୁଡିକ ଏକ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଗରେ ରହିଛନ୍ତି । ଇ-ଯାନ କ୍ରୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଲୋକଙ୍କୁ ସବ୍ସିଡି, ଟିକସ ରିହାତି ଏବଂ ଇଭି କମ୍ପାନିଗୁଡିକୁ ମଧ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛନ୍ତି । ଇଭି ଏବଂ ଚାର୍ଜର ଉପରେ ଜିଏସ୍ଟିକୁ ଯଥାକ୍ରମେ ୫% ଏବଂ ୧୮% ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି । ୨୦୨୪ର ଅଦ୍ୟାବଧି ଦେଶରେ ୮ ହଜାର ପବ୍ଲିକ ଚାର୍ଜିଂ ଷ୍ଟେଶନ ରହିଛି । ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ୧୦ ଲକ୍ଷ ଚାର୍ଜିଂ ଷ୍ଟେଶନ ସ୍ଥାପନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରହିଛି । ଇଭି ଦାମ ଅଧିକ ରହୁଥିବାରୁ ଏହା ଗ୍ରାହକଙ୍କୁ ଏତେଟା ଆକୃଷ୍ଟ କରିପାରୁନି । ସେହିଭଳି ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଚାର୍ଜିଂ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଅଭାବ, ବ୍ୟାଟେରୀ ଯୋଗାଣ ଚେନ୍ ଏବଂ ଯାନର ଓନରଶିପକୁ ନେଇ ସଚେତନତା ଏତେଟା ନାହିଁ । ତେବେ ଏହି କ୍ଷେତ୍ର ସ୍ଥାନିୟ ବିନିର୍ମାଣ, ଅଭିନବ ବାଣିଜ୍ୟ ମଡେଲ, ଅର୍ବାନ ମୋବିଲିଟି, ରପ୍ତାନି ସୁଯୋଗ ସହ ଗବେଷଣା ଏବଂ ବିକାଶକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି ।
