ଭୁବନେଶ୍ୱର, ୧୬/୧୦ : ‘କୁଆଁର ପୁନେଇ ଜହ୍ନଗୋ ଫୁଲ ବଉଳ ବେଣୀ, କୁଆଁରୀମାନେ ଯେ ପୁଚି ଖେଳୁଛନ୍ତି, ପାଉଁଜି ଶବଦ ଶୁଣ ଗୋ ଫୁଲ ବଉଳ ବେଣୀ... ।’ ଆଉ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳୁନି ଏଇ ପାରମ୍ପରିକ ଲୋକଗୀତ । କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ରାତିରେ ନୂଆ ପୋଷାକ ପିନ୍ଧି, ପୁଚି ଖେଳି ଏକାଠି ଗୀତ ଗାଉଥିଲେ କୁଆଁରୀ ଝିଅମାନେ । ରାତିସାରା ଚାଲୁଥିଲା ପୁଚିଖେଳ ଓ ନାଚଗୀତ । ଏବେ ନୂଆପିଢିର ଝିଅମାନେ ପୁଚି ଖେଳ ବିଷୟରେ ଜାଣିଥିବେ କି ନାହିଁ ସନ୍ଦେହ । ପାଉଁଜିର ସ୍ଥାନ ନେଇସାରିଲାଣି ଆଙ୍କଲେଟ୍ । ଧୀରେ ଧୀରେ ଓଡ଼ିଆ ପର୍ବପର୍ବାଣି ନିଜର ମୌଳିକତା ହଜାଇ ଦେଲାଣି । କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ତଥା କୁମାରୋତ୍ସବର ମହତ୍ତ୍ୱ, ଲୋକ ଗୀତ, ବିଧି ସବୁ ଲିଭି ଲିଭି ଗଲାଣି । ଯେତିକି ଉତ୍ସାହ ଉଦ୍ଦୀପନା ଅଣଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତି ପାଇଁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି, ତାର କାଣିଚିଏ ବି ଓଡ଼ିଆ ପର୍ବପର୍ବାଣି ପାଳିବାକୁ ଆକର୍ଷଣ ରହୁନି ।
ହିନ୍ଦୁ ଶାସ୍ତ୍ର ଓ ବିଧିବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ ଆଶ୍ୱିନ ମାସ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାରେ ପାର୍ବତୀ-ମହାଦେବଙ୍କ ପୁତ୍ର କୁମାର କାର୍ତ୍ତିକେୟଙ୍କ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହି ଦିନକୁ କୁମାରୋତ୍ସବ ରୂପେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଶରତ ଋତୁକୁ ବିଦାୟର ଏହି ସମୟକୁ ଶରତ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ । କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନ ଅବିବାହିତା ଝିଅ(କୁମାରୀ)ମାନେ ମାସସାରା କରୁଥିବା ଜହ୍ନିଓଷା ଉଦ୍ଯାପନ କରିଥାନ୍ତି । ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ସକାଳୁ ସକାଳୁ କାକୁଡ଼ି କଷି, ଜହ୍ନି କଷି, ଜହ୍ନିଫୁଲକୁ ଚଉରା ମୂଳକୁ ନେଇ ପୀଢ଼ା ଉପରେ ରଖନ୍ତି । ହଳଦୀ ପାଣିରେ ଚଉରା ବନ୍ଦାପନା କରିବା ପରେ ସାତ ଆଞ୍ଜୁଳା ଲିଆରେ ଜହ୍ନି କଷି ଆଦି ଧରି ସାତଥର ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରିବାର ବିଧି ରହିଛି । ଏହାକୁ ଆଞ୍ଜୁଳି ଟେକିବା କୁହାଯାଏ । ନୂଆ ଲୁଗାରେ ଏହି ଆଞ୍ଜୁଳି ଲିଆକୁ ରଖାଯାଏ । ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଆଞ୍ଜୁଳି ଟେକାର ଲିଆ, କଦଳୀ, ଛେନା, କ୍ଷୀର ଆଦି ଚକଟି ଚାନ୍ଦ ତିଆରି କରନ୍ତି । ଠିକ୍ ଚନ୍ଦ୍ର ଉଦୟ ହେବା ବେଳକୁ ଚଉରା ମୂଳେ ଚାନ୍ଦ ପୂଜା ସହିତ ପିଠାପଣା କରି ପୂଜା କରାଯାଏ । ଚନ୍ଦ୍ର ବନ୍ଦାପନା ପରେ ସେହି ଚାନ୍ଦକୁ ଅଢ଼େଇ ପୁଳାରେ ବ୍ରତ ରଖିଥିବା କୁମାରୀମାନେ ଖାଇଥାନ୍ତି । ବ୍ରତଧାରୀମାନେ କୁମାର କାର୍ତ୍ତିକେୟଙ୍କ ଭଳି ସୁନ୍ଦର, ଯୋଗ୍ୟ ଜୀବନସାଥୀ ପାଇବାକୁ ମନାସି ଏହି ବ୍ରତ କରିବାର ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି । ରାତିରେ ଏଥିସହ କୁମାରୀମାନେ କୁଆଁର ପୁନେଇ ଗୀତ ଗାଇ ପୁଚି ଖେଳିଥାନ୍ତି । ସେହିପରି ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ପୁଅମାନେ ପଶା ଓ ତାସ୍ ଖେଳି ମନୋରଞ୍ଜନ କରିଥାନ୍ତି । ତେବେ ଓଡ଼ିଶାରେ ଆଞ୍ଚଳିକତା ଭିତ୍ତିରେ କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ପାଳନର ବିଧି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ରହିଛି ।
ମା’ମାନଙ୍କ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ବେଶି
ଆଧୁନିକ ପିଲାମାନେ ପର୍ବପର୍ବାଣିର ମହତ୍ତ୍ୱ ବୁଝୁନାହାନ୍ତି । ଆମ ପିଲା ଅଣଓଡ଼ିଆ ସଂସ୍କୃତି ଦ୍ୱାରା ଅଧିକ ମାତ୍ରାରେ ପ୍ରଭାବିତ ହେଉଛନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ମା’ମାନଙ୍କ ଉତ୍ତରଦାୟିତ୍ୱ ବେଶି । ସେମାନେ ପିଲାମାନଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ସଂସ୍କୃତି, ପରମ୍ପରା, ପୁରାଣ ଆଦିକୁ ବଞ୍ଚାଇ ରଖିପାରିବେ । ସେହିପରି ପୁରୁଷମାନେ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମହିଳାଙ୍କୁ ସହଯୋଗ କରିବା ଦରକାର । ଶିକ୍ଷିତ, ଆଧୁନିକ ହେବା ଅର୍ଥ ନିଜ ସଂସ୍କୃତିକୁ ଭୁଲିବା ନୁହେଁ । ଡ. ସୁଜାତା ମହାନ୍ତି, ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ଡେପୁଟି ଡାଇରେକ୍ଟର-କ୍ରାଇମବ୍ରାଞ୍ଚ କୁଆଁର ପୁନେଇଁ ଗୀତ ଲୋ କାହୁଁ କହିବି କହ: କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମାର ପୁଚି ଖେଳ, କଉଡ଼ି ଖେଳ ଆମ ସଂସ୍କୃତିର ପରିଚୟ । ଏହାଦ୍ୱାରା କୁମାରୀମାନେ ଉପଯୁକ୍ତ ଜୀବନସାଥୀ କିଭଳି ପାଇପାରିବେ ସେଥିଲାଗି ପୂଜା କରୁଥିଲେ । ତେଣୁ ଓଡ଼ିଆ ବୋଲି ଆମର ସ୍ୱାଭିମାନ, ଗର୍ବବୋଧ ରହୁ । କୁଆଁର ପୁନେଇଁ ଗୀତ ଲୋ କାହୁଁ କହିବି କହ, ଜହ୍ନ ହୋଇଗଲେ ବୁଢା ତ କାହୁଁ ପାଇବି କହ...।
ପ୍ରଫେସର ସନ୍ତୋଷ ତ୍ରିପାଠୀ, ସାଂସ୍କୃତିକ ବିଶେଷଜ୍ଞ
ଓଡିଆ ପରମ୍ପରାକୁ ଟ୍ରେଣ୍ଡ କଲେ ଯୁବପିଢ଼ି ଅନୁସରଣ କରିବେ: କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ପର୍ବ କିମ୍ବା ଲୋକଗୀତ ହଜିନି । ଏବେ ବି ଲୋକ ପାଳୁଛନ୍ତି । ମୁଁ ନିଜେ ବି ପିଲାବେଳୁ ପାଳି ଆସିଛି । ତେବେ ଆଗ ଭଳି ସଜବାଜ ହୋଇ ସେଲିବ୍ରେଟ୍ କରିବା ସମ୍ଭବ ହେଉନି । ଡିଜିଟାଲ ଯୁଗରେ ଯାହା ଟ୍ରେଣ୍ଡ ଚାଲେ, ଯୁବପିଢି ଅନୁକରଣ କରନ୍ତି।
ଶୋଭନା ମିଶ୍ର, ଉପସ୍ଥାପିକା
