ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୧୯/୦୫: ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି (ସିଜେଆଇ) ବି.ଆର. ଗଭାଇଙ୍କ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଗସ୍ତ ସମୟରେ ପ୍ରୋଟୋକଲ ପାଳନ କରାଯାଇ ନଥିଲା। ଏହା ଉପରେ ଚିନ୍ତା ପ୍ରକାଶ କରି ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ନ୍ୟାୟପାଳିକା, ବ୍ୟବସ୍ଥାପିକା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟପାଳିକା ଗଣତନ୍ତ୍ରର ତିନୋଟି ସ୍ତମ୍ଭ। ତିନି ଜଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପାରସ୍ପରିକ ସମ୍ମାନ ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ଗୋଆ ବାର କାଉନସିଲର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ରବିବାର ଦିନ ସିଜେଆଇ ଗଭାଇ ମୁମ୍ବାଇ ଆସିଥିଲେ। ଯେତେବେଳେ ସେ ମୁମ୍ବାଇ ପହଞ୍ଚିଲେ, ସେତେବେଳେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ମୁଖ୍ୟ ସଚିବ, ପୋଲିସ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଏବଂ ମୁମ୍ବାଇ ପୋଲିସ କମିଶନରଙ୍କ ଭଳି ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀମାନେ ତାଙ୍କୁ ସ୍ୱାଗତ କରିବାକୁ ପହଞ୍ଚି ନଥିଲେ। ତଥାପି, ତାଙ୍କର ମନ୍ତବ୍ୟ ପରେ, ଅନ୍ୟ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ତିନିଜଣ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠେ ଯେ ସିଜେଆଇଙ୍କ ପ୍ରୋଟୋକଲ କ'ଣ? ସେମାନଙ୍କ ଗସ୍ତ ସମୟରେ କେଉଁ ସୁବିଧା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ, କାହାର ଉପସ୍ଥିତି ଜରୁରୀ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ କ’ଣ?
ଦେଶର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତିଙ୍କର ପ୍ରୋଟକଲ କ'ଣ ?
ଦେଶର ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଯେକୌଣସି ରାଜ୍ୟ ଗସ୍ତର ନିଜସ୍ୱ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ଅଛି। ଯଦି ଏହି ଗସ୍ତ କୌଣସି ସାମ୍ବିଧାନିକ କାର୍ଯ୍ୟ, ସମାବର୍ତ୍ତନ ସମାରୋହ, ହାଇକୋର୍ଟର ଉଦଘାଟନ ଇତ୍ୟାଦି ପାଇଁ ହୁଏ, ତେବେ ପ୍ରୋଟୋକଲ ଆହୁରି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଯାଏ। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ଓକିଲ ଆଶିଷ ପାଣ୍ଡେ କହିଛନ୍ତି, ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଗସ୍ତ ବିଷୟରେ ପୂର୍ବରୁ ସୂଚନା ସମ୍ପୃକ୍ତ ରାଜ୍ୟ ସରକାର, ହାଇକୋର୍ଟ, ପୋଲିସ ଏବଂ ପ୍ରଶାସନକୁ ଦିଆଯାଏ। ସାଧାରଣତଃ ଏହି ସୂଚନା ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ରେଜିଷ୍ଟ୍ରି କିମ୍ବା କେନ୍ଦ୍ର ଗୃହ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ମାଧ୍ୟମରେ ଦିଆଯାଇଥାଏ। ଯେତେବେଳେ ସିଜେଆଇ ସେହି ସହରରେ ପହଞ୍ଚନ୍ତି, ତାଙ୍କୁ ସ୍ୱାଗତ କରିବା ପାଇଁ ବରିଷ୍ଠ ରାଜ୍ୟ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ବିମାନବନ୍ଦରକୁ ପଠାଯାଏ। ଏଥିରେ, ମୁଖ୍ୟ ସଚିବ, ଡିଜିପି ଏବଂ ସମ୍ପୃକ୍ତ ହାଇକୋର୍ଟର ବିଚାରପତି କିମ୍ବା ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ତାଙ୍କୁ ବିମାନବନ୍ଦରରେ ସ୍ୱାଗତ କରନ୍ତି। ତାଙ୍କ ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ, ତାଙ୍କ ସହିତ ପୋଲିସ ଏସ୍କର୍ଟ, ପାଇଲଟ୍ ଯାନ ଏବଂ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସୁରକ୍ଷା ଦଳ ରହିଛି। ସିଜେଆଇଙ୍କ ରହିବା ପାଇଁ, ସରକାରୀ ଅତିଥି ଭବନ, ରାଜ୍ୟ ଅତିଥି ଭବନ କିମ୍ବା ପଞ୍ଚତାରକା ହୋଟେଲରେ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥାଏ। ତାଙ୍କ ବାସଭବନ ଚାରିପାଖରେ ସୁରକ୍ଷା କରିଡର ରହିଥାଏ।
ଗସ୍ତ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ରହିଛି ପ୍ରୋଟକଲ୍:
ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଗସ୍ତ ସମୟରେ ରାସ୍ତାରେ ଟ୍ରାଫିକ୍ କ୍ଳିୟର କରାଯାଏ। ସେ ଯେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଯୋଗ ଦେଉଛନ୍ତି, ତାଙ୍କୁ ଜଣେ ଭିଭିଆଇପି ଅତିଥି ଭାବରେ ପରିଚିତ କରାଯାଏ। ସମାରୋହରେ, ତାଙ୍କୁ ଜାତୀୟ ପତାକାର ସମ୍ମାନ ସହିତ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ପରେ ମଞ୍ଚର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇଥାଏ।
ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କର ଦାୟିତ୍ବ କେତେ ?
ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତିଙ୍କ ଗସ୍ତ ସମୟରେ ସୁରକ୍ଷା, ମର୍ଯ୍ୟାଦା ଏବଂ ଆବଶ୍ୟକୀୟ ସୁବିଧା ଯୋଗାଇବା ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ। ଯଦି ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି କୌଣସି ସାମ୍ବିଧାନିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ କିମ୍ବା କୌଣସି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ନିମନ୍ତ୍ରଣରେ ଯାଉଛନ୍ତି ତେବେ ପ୍ରୋଟୋକଲ ଆହୁରି ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ହୋଇଯାଏ।
ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପ୍ରୋଟକଲ୍ ତ୍ରୁଟିକୁ ନେଇ କ'ଣ କହିଥିଲେ ସିଜେଆଇ?
ସିଜେଆଇ ଗଭାଇ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ କହିଥିଲେ, 'ଯେତେବେଳେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଦେଶର ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ହୁଅନ୍ତି ଏବଂ ତାଙ୍କ ନିଜ ରାଜ୍ୟକୁ ଆସନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ମୁଖ୍ୟ ସଚିବ, ପୋଲିସ ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ କିମ୍ବା ମୁମ୍ବାଇ ପୋଲିସ କମିଶନର ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ରହିବାକୁ ଆବଶ୍ୟକ ମନେ କରି ନାହାନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କୁ ଏହା ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହା କୌଣସି ଔପଚାରିକତା ନୁହେଁ, ଏହା ସମ୍ମାନର ପ୍ରତୀକ ଅଟେ। ସିଜେଆଇ ଗଭାଇ କହିଥିଲେ, ପ୍ରୋଟୋକଲ କିଛି ନୂଆ ନୁହେଁ। ଏହା ଏକ ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ଅନ୍ୟ ଏକ ସଂସ୍ଥାକୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ସମ୍ମାନର ପ୍ରଶ୍ନ ଅଟେ। ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂସ୍ଥାର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ କୌଣସି ରାଜ୍ୟ ଗସ୍ତ କରନ୍ତି ଏବଂ ତାଙ୍କ ସହିତ ଏପରି ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ, ସେତେବେଳେ ଏନେଇ ପୁନର୍ବିଚାର କରାଯିବା ଉଚିତ।"
