ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨୬/୦୫: ଆସାମ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହିମନ୍ତ ବିଶ୍ୱ ଶର୍ମା କହିଛନ୍ତି ଯେ 'ଚିକେନ୍ ନେକ୍ କରିଡର' ଉପରେ ଯେଉଁମାନେ ଭାରତକୁ ଧମକ ଦେଉଛନ୍ତି ସେମାନେ ମନେ ରଖିବା ଉଚିତ ଯେ ବାଂଲାଦେଶରେ ଦୁଇଟି ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳ ଅଛି, ଯାହା ବହୁତ ଅସୁରକ୍ଷିତ। ଚୀନ୍ ଏବଂ ବାଂଲାଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବନ୍ଦ ଥିବା ବିମାନବନ୍ଦର ପୁନଃଆରମ୍ଭ କରିବା ପାଇଁ ଆଲୋଚନା ମଧ୍ୟରେ ଶର୍ମାଙ୍କର ଏପରି ବୟାନ ଆସିଛି। ଲାଲମୋନିରହାଟରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏହି ବିମାନବନ୍ଦର ଭାରତୀୟ ସୀମାରୁ ପ୍ରାୟ ୧୫ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଅବସ୍ଥିତ। ଏହି ବିମାନବନ୍ଦର ବାଂଲାଦେଶ ବାୟୁସେନାର। ଚୀନ୍ ଅଧିକାରୀମାନେ ଏହି ବିମାନବନ୍ଦର ପରିଦର୍ଶନ କରିଛନ୍ତି। ଭାରତ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଉତ୍ତେଜନା ସମୟରେ ଚୀନ୍ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ବାଂଲାଦେଶ ଗସ୍ତ ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏହି ଚିକେନ୍ ନେକ୍ କ'ଣ ଏବଂ ଏହାର ରଣନୈତିକ ଗୁରୁତ୍ୱ କ'ଣ।

ସିଲିଗୁଡ଼ି କରିଡର ନା ଚିକେନ ନେକ୍‌: 

ଭାରତର ସିଲିଗୁଡ଼ି କରିଡରକୁ 'ଚିକେନ୍ ନେକ୍' କୁହାଯାଏ। ଏହା ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ଏକ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳ। ସିଲିଗୁଡ଼ି କରିଡର ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ରାସ୍ତା, ଯାହା ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତର ଆସାମ, ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ନାଗାଲାଣ୍ଡ, ମଣିପୁର, ମିଜୋରାମ, ତ୍ରିପୁରା ଏବଂ ମେଘାଳୟ ଭାରତର ମୁଖ୍ୟଭୂମି ସହିତ ସଂଯୋଗ ହୋଇଛି। ଏହି ଅଞ୍ଚଳ ମାତ୍ର ୨୨ କିଲୋମିଟର ଚଉଡ଼ା। ଏହାର ଉତ୍ତରରେ ନେପାଳ ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣରେ ବାଂଲାଦେଶ ଅବସ୍ଥିତ। ଏହାର ଭୌଗୋଳିକ ସ୍ଥିତି ଏହାକୁ ରଣନୈତିକ ଏବଂ ସାମରିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ 'ଚିକେନ୍ ନେକ୍' ନାଁ ଦେଇଛି। ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ସାମରିକ ସଂଘର୍ଷ, ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ କିମ୍ବା ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଅଶାନ୍ତି ଭଳି ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଦେଶର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରିପାରେ।

ଭାରତର ଏହି 'ଚିକେନ୍ ନେକ୍' ସେତେବେଳେ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ ଆସିଥିଲା ଯେତେବେଳେ ପଡ଼ୋଶୀ ବାଂଲାଦେଶର ଅନ୍ତରିଣ ସରକାରଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ମହମ୍ମଦ ୟୁନୁସ୍ ଚୀନ୍ ଗସ୍ତରେ ଯାଇଥିଲେ। ସେଠାରେ, ଚଳିତ ବର୍ଷ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୮ ତାରିଖରେ, ସେ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ଚୀନ୍‌କୁ ଏହାର ଅର୍ଥନୀତି ବିସ୍ତାର କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ସେ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବର ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଭୂମିବେଷ୍ଟିତ ଅଞ୍ଚଳ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ। ସେ ବାଂଲାଦେଶକୁ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ସମୁଦ୍ରର ଏକମାତ୍ର ରକ୍ଷକ ବୋଲି କହି ସେଠାରେ ଆର୍ଥିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ଚୀନ୍‌କୁ ନିବେଦନ କରିଥିଲେ। ୟୁନୁସ୍‌ଙ୍କ ଏହି ଗସ୍ତ ସମୟରେ, ଚୀନ୍‌ ଏବଂ ଏହାର କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ଦୁଇ ବିଲିୟନ ଡଲାରରୁ ଅଧିକ ନିବେଶ, ଋଣ ଏବଂ ଅନୁଦାନର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥିଲେ।

ଏହାରିଭିତରେ ଆସାମ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହିମନ୍ତ ବିଶ୍ୱ ଶର୍ମା ୟୁନୁସଙ୍କ ବକ୍ତବ୍ୟ ଉପରେ ଆପତ୍ତି ଉଠାଇଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହି ମନ୍ତବ୍ୟ ଭାରତର ରଣନୈତିକ 'ଚିକେନ୍ ନେକ୍' କରିଡର ସହିତ ଜଡ଼ିତ ବିପଦକୁ ରେଖାଙ୍କିତ କରେ। ଐତିହାସିକ ଭାବରେ, ଭାରତର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ତତ୍ବଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବକୁ ମୁଖ୍ୟଭୂମିରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରିବା ପାଇଁ ବିପଜ୍ଜନକ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ତେଣୁ, ଚିକେନ୍ ନେକ୍ କରିଡର ତଳେ ଏବଂ ଚାରିପାଖରେ ଏକ ଆହୁରି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ରେଳ ଏବଂ ସଡ଼କ ନେଟୱାର୍କ ବିକଶିତ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବକୁ ମୁଖ୍ୟଭୂମି ଭାରତ ସହିତ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ବିକଳ୍ପ ସଡ଼କ ମାର୍ଗ ଖୋଜିବାକୁ ଚିକେନ୍ ନେକ୍‌କୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାବରେ ବାଇପାସ୍ କରି ପ୍ରାଥମିକତା ଦିଆଯିବା ଉଚିତ। ଯଦିଓ ଏହା ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହା ଦୃଢ଼ ସଂକଳ୍ପ ଏବଂ ବିକାଶ ସହିତ ହାସଲ କରାଯାଇପାରିବ।

ବାଂଲାଦେଶ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ କେଉଁ କଥା ମନେପକାଇଲେ ଆସାମ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ?

ଲାଲମୋନିରହାଟ ବିମାନବନ୍ଦରକୁ ନେଇ ବାଂଲାଦେଶ ଏବଂ ଚୀନ ମଧ୍ୟରେ ବଢୁଥିବା ଘନିଷ୍ଠତା ମଧ୍ୟରେ, ଶର୍ମା ୟୁନୁସଙ୍କୁ ସେହି କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ମନେ ପକାଇ ଦେଇଛନ୍ତି ଯାହା ବାଂଲାଦେଶର ଚିକେନ୍ ନେକ୍ ହୋଇପାରେ। ଶର୍ମା କହିଛନ୍ତି ଯେ 'ଚିକେନ୍ ନେକ୍ କରିଡର' ଉପରେ ଯେଉଁମାନେ ଭାରତକୁ ଧମକ ଦେଉଛନ୍ତି ସେମାନେ ମନେ ରଖିବା ଉଚିତ ଯେ ବାଂଲାଦେଶରେ ଦୁଇଟି ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଭୂମି ଅଛି, ଯାହା ବହୁତ ଅସୁରକ୍ଷିତ। ଶର୍ମା ପ୍ରକୃତରେ ବାଂଲାଦେଶର ଦୁଇଟି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ କରିଡର, ଚଟ୍ଟୋଗ୍ରାମ ଏବଂ ରଙ୍ଗପୁର (ଉତ୍ତର ବାଂଲାଦେଶ କରିଡର) ବିଷୟରେ କହୁଥିଲେ। 

ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଦୁଇଟି ଅଞ୍ଚଳ ବହୁତ ଅସୁରକ୍ଷିତ। ଏଥିମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଥମଟି ହେଉଛି ୮୦ କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ଉତ୍ତର ବାଂଲାଦେଶ କରିଡର, ଯାହା ଦକ୍ଷିଣ ଦିନାଜପୁରରୁ ଦକ୍ଷିଣ ପଶ୍ଚିମ ଗାରୋ ପାହାଡ଼ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିସ୍ତୃତ। ଏଠାରେ ଯେକୌଣସି ବାଧା ସମଗ୍ର ରଙ୍ଗପୁର ଡିଭିଜନକୁ ବାଂଲାଦେଶର ଅନ୍ୟ ଅଂଶଠାରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ପୃଥକ କରିପାରିବ। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦ୍ୱିତୀୟଟି ହେଉଛି ୨୮ କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ଚିଟାଗଙ୍ଗ କରିଡର, ଯାହା ଦକ୍ଷିଣ ତ୍ରିପୁରାରୁ ବଙ୍ଗୋପସାଗର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପରିବ୍ୟାପ୍ତ। ଭାରତର ଚିକେନ୍ ନେକ୍ ଠାରୁ ଛୋଟ ଏହି କରିଡର ହେଉଛି ବାଂଲାଦେଶର ଆର୍ଥିକ ରାଜଧାନୀ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ରାଜଧାନୀ ମଧ୍ୟରେ ଏକମାତ୍ର ସଂଯୋଗକାରୀ ପଥ। ଶର୍ମା କହିଛନ୍ତି ଯେ ବାଂଲାଦେଶ ପାଇଁ, ଏହି ଚିକେନନେକ୍ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏରେ ବାଧା ଏହାର ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ରାଜଧାନୀ ମଧ୍ୟରେ ସଂଯୋଗକୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ କରିଦେବ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଅନ୍ୟ ପଟେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହେଲେ ସମଗ୍ର ରଙ୍ଗପୁର ଡିଭିଜନ ଦେଶର ଅନ୍ୟ ଅଂଶରୁ ଅଲଗା ହୋଇଯିବ।

ଉତ୍ତର ବାଂଲାଦେଶ କରିଡର:

ଆସନ୍ତୁ ଦେଖିବା ଆସାମ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଯେଉଁ ବାଂଲାଦେଶ କରିଡର ବିଷୟରେ କହୁଛନ୍ତି ତାହା କ’ଣ? ଉତ୍ତର ବାଂଲାଦେଶ କରିଡର ହେଉଛି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ଏବଂ ମେଘାଳୟ ମଧ୍ୟରେ ୮୦ କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ଜମିପଟି। ଏହାର ସବୁଠାରୁ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ଦକ୍ଷିଣ ଦିନାଜପୁର ଜିଲ୍ଲା ଏବଂ ମେଘାଳୟର ଦକ୍ଷିଣ ପଶ୍ଚିମ ଗାରୋ ହିଲ୍ସ ଜିଲ୍ଲାକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଛି। ରଙ୍ଗପୁର ଏହି ପଟିର ଉତ୍ତରରେ ଅବସ୍ଥିତ, ଯାହାକି ବାଂଲାଦେଶର ପ୍ରଥମ ସ୍ତରୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ବିଭାଗ ଅଟେ। ଏହି କରିଡର ରଙ୍ଗପୁରକୁ ଦେଶର ଅନ୍ୟ ଅଂଶରୁ ପୃଥକ କରେ। ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଆସାମ ଏବଂ ମେଘାଳୟ ସୀମାନ୍ତବର୍ତ୍ତୀ ରଙ୍ଗପୁର ୧୬ ହଜାର ବର୍ଗ କିଲୋମିଟରରୁ ଅଧିକ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିସ୍ତାରିତ। ଏହାର ଜନସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୧.୭୬ କୋଟି। ଏଠାରେ ଜନସଂଖ୍ୟାର ୮୬.୫ ପ୍ରତିଶତ ମୁସଲିମ। ଅବଶିଷ୍ଟ ଜନସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରୁ ୧୩ ପ୍ରତିଶତ ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ବାକି ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଏବଂ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମାବଲମ୍ବି ରହିଛନ୍ତି।

ଚଟ୍ଟାଗୋଙ୍ଗ କରିଡର:

ଶର୍ମା ଚଟ୍ଟାଗୋଙ୍ଗ କରିଡରକୁ ବାଂଲାଦେଶର ଦ୍ୱିତୀୟ ଚିକେନ୍ ନେକ୍ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ଏହା ଦକ୍ଷିଣ ତ୍ରିପୁରାକୁ ବଙ୍ଗୋପସାଗର ସହିତ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ଏକ ୨୮ କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ସ୍ଥଳଭାଗ। ଏହି କରିଡର ବାଂଲାଦେଶର ଚଟ୍ଟାଗୋଙ୍ଗ ଡିଭିଜନକୁ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରେ। ଏହାର ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଅଂଶରେ ବ୍ରାହ୍ମଣବାରିଆ, କମିଲ୍ଲା, ଚାନ୍ଦପୁର, ଲକ୍ଷ୍ମୀପୁର, ନୋଆଖାଲି ଏବଂ ଫେନି ଭଳି ଛଅଟି ଜିଲ୍ଲା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଅପରପକ୍ଷରେ ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମ ଅଂଶରେ ଚିଟ୍ଟାଗୋଙ୍ଗ, ଖାଗରାଚାରି, ରଙ୍ଗମାଲି, ବନ୍ଦରବାନ ଏବଂ କକ୍ସ ବଜାର ଭଳି ଜିଲ୍ଲା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏହି ଅଞ୍ଚଳଟି କରିଡର ମାଧ୍ୟମରେ ପୃଥକ ହୋଇଥିବାରୁ ଅଧିକ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଅଟେ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଏଠାରେ କେବଳ ସମୁଦ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ପହଞ୍ଚି ହେବ।

ଲାଲମୋନିରହାଟ ଏୟାରଫିଲ୍ଡର ଗୁରୁତ୍ବ କ'ଣ?

ଲାଲମୋନିରହାଟ ଏୟାରଫିଲ୍ଡ ୧୯୩୧ ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହାକୁ ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଥିଲା। ବିଭାଜନ ପରେ, ପାକିସ୍ତାନ ଏହି ଏୟାରଫିଲ୍ଡକୁ ବେସାମରିକ ବିମାନ ଚଳାଚଳ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲା। କିନ୍ତୁ ବାଂଲାଦେଶ ଗଠନ ହେବା ପରଠାରୁ, ଏହାକୁ ଅଧିକ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇ ନାହିଁ। ଯେତେବେଳେ ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା, ଏହା ଏସିଆର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ ବିମାନବନ୍ଦର ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହାକୁ ବାଂଲାଦେଶ ବାୟୁସେନାର ଲାଲମୋନିରହାଟ ଷ୍ଟେସନ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା। 

ଶେଖ ହସିନାଙ୍କ ସରକାର ୨୦୧୯ ରେ ଏଠାରେ ବଙ୍ଗବନ୍ଧୁ ଶେଖ ମୁଜିବୁର ରହମାନ ବିମାନ ଚଳାଚଳ ଏବଂ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ। ଏହି ଏକାଡେମୀ ବାଂଲାଦେଶ ବାୟୁସେନା ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି। ଭାରତର ଚିନ୍ତା ହେଉଛି ଯେ ଏହି ଏୟାରଫିଲ୍ଡକୁ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟ କିମ୍ବା ସାମରିକ-ବେସାମରିକ ଉଭୟ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ। ଏହା ସିଲିଗୁଡି କରିଡର ପାଇଁ ଏକ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିସ୍ଥିତି ହେବ। ଯଦି ବାଂଲାଦେଶ ଚୀନ୍, ପାକିସ୍ତାନ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଦେଶକୁ ବିମାନବନ୍ଦର ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଏ, ତେବେ ଏହା ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ବିପଦପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିସ୍ଥିତି ହେବ, କାରଣ ସିଲିଗୁଡି କରିଡର ଏଠାରୁ ବହୁତ ନିକଟତର।

ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପଦକ୍ଷେପ :

ବାଂଲାଦେଶ ସହିତ ସମ୍ପର୍କ ଖରାପ ହେବା ମଧ୍ୟରେ, ଭାରତ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ପଡ଼ି ରହିଥିବା କଳାଦାନ ମଲ୍ଟି ମୋଡାଲ ଟ୍ରାନଜିଟ୍ ଟ୍ରାନ୍ସପୋର୍ଟ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ (କେଏମ୍‌ଏମ୍‌ଟିଟିପି)କୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବା ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ଏହା ଭାରତର ଅନ୍ୟ ଏକ ପଡ଼ୋଶୀ ମିଆଁମାର ଦେଇ ମିଜୋରାମକୁ କୋଲକାତା ସହିତ ସଂଯୋଗ କରେ। ସଡ଼କ ପରିବହନ ଏବଂ ରାଜପଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଶିଲଙ୍ଗରୁ ସିଲଚର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୧୬୬.୮ କିଲୋମିଟର ଲମ୍ବା ଚାରି ଲେନ୍ ବିଶିଷ୍ଟ ରାଜପଥକୁ ମଧ୍ୟ ଅନୁମୋଦନ କରିଛି। ଏହି ରାଜପଥକୁ ମିଜୋରାମର ଜୋରିନପୁଇ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢ଼ାଯିବ ଏବଂ KMMTTP ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବର ମଧ୍ୟଭାଗ ଦେଇ ଯାଇଥିବା ହାଇ-ସ୍ପିଡ୍ ରୋଡ୍ କରିଡର ସହିତ ସଂଯୋଗ କରାଯିବ। କଳାଦାନ ପ୍ରକଳ୍ପ ସାହାଯ୍ୟରେ, ବାଂଲାଦେଶ ଉପରେ ନିର୍ଭର ନକରି ଭାଇଜାଗ ଏବଂ କୋଲକାତାରୁ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବରେ ସାମଗ୍ରୀ ପହଞ୍ଚିବ। ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାରତ ସମ୍ପର୍କରେ ଚୀନରେ ୟୁନୁସଙ୍କ ବୟାନକୁ ଭାରତ ଗମ୍ଭୀରତାର ସହିତ ନେଇଥିଲା। ସରକାର ଶୀଘ୍ର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ୟୁନୁସଙ୍କ ବୟାନର ଗୋଟିଏ ମାସ ମଧ୍ୟରେ, ଶିଲଙ୍ଗରୁ ସିଲଚର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଜପଥକୁ ଅନୁମୋଦନ କରାଯାଇଥିଲା।

ଭାରତ ଏବଂ ମିଆଁମାର ୨୦୦୮ରେ କେଏମ୍‌ଏମ୍‌ଟିଟିପି ପ୍ରକଳ୍ପରେ ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲେ। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଅଧୀନରେ, ଭାରତ ମିଆଁମାରର ରାଖାଇନ୍ ରାଜ୍ୟର ସିତ୍ୱେ ବନ୍ଦରକୁ ବିକଶିତ କରୁଛି। ଭାରତର ପ୍ରଥମ ମାଲବାହୀ ଜାହାଜ ୯ ମେ ୨୦୨୩ ରେ ସେଠାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା।