ସମ୍ବଲପୁର ୨୭/୦୧: ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ଭିଡ଼ ଜମିବ । ପର୍ଯ୍ୟଟନର ହବ୍ ହେବ । ଲୋକଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସମୃଦ୍ଧି ମିଳିବ । ପୂଜକଙ୍କ ସ୍ଥିତି ବଦଳିବ । ମାଆଙ୍କ କିମ୍ବଦନ୍ତୀଠୁ ନେଇ ପୌରାଣିକ କଥାବସ୍ତୁର ପ୍ରଚାର-ପ୍ରସାର ଓ ମହିମାଗାଥା ଏବେ ବିଶ୍ୱବିଦିତ ହେବ । ସମ୍ବଲପୁରବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ ନୂଆ ସମ୍ଭାର ଆଣିବ ‘ସମଲେଇ ପ୍ରକଳ୍ପ’ । ଲୋକାର୍ପଣ ପ୍ରସ୍ତୁତିର ଅନ୍ତିମ ପର୍ବ ପରେ ଏବେ ଅପାର ସମ୍ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ଆକାଂକ୍ଷୀ ଯୋଜନା ଓ ୫-ଟି ସଚିବଙ୍କ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ସମ୍ବଲପୁରବାସୀଙ୍କ ସ୍ୱପ୍ନକୁ ସାକାର କରିବାକୁ ଯାଉଛି ।
ସମ୍ବଲପୁର ସହର ପ୍ରତିଷ୍ଠା
ସମ୍ବଲପୁର ବହୁ ପୁରୁଣା ସହର । ମହାନଦୀ କୂଳରେ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିବା ସମ୍ବଲପୁର ପ୍ରାୟ ଦ୍ୱିତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିବା ଐତିହାସିକ ପ୍ରମାଣ ମିଳେ । ହୀରା ପାଇଁ ଏହି ସହର ବେଶ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା । ପଞ୍ଚମ ଓ ଅଷ୍ଟମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମଧ୍ୟ ବିଭିନ୍ନ ଶିଳା ଲେଖା ଓ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣରୁ ଜଣାପଡେ । ହେଲେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହାକୁ ବଳରାମ ଦେବ ୧୫୫୬ ମସିହାରେ ସହରକୁ ପୁନଃ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ସେ ସମ୍ବଲପୁରକୁ ରାଜଧାନୀ କରିବା ସହ ପାଟଣା ଓ ବର୍ତ୍ତମାନର ଛତିଶଗଡରୁ କିଛି ଲୋକଙ୍କୁ ନେଇ ରାଜ କାର୍ଯ୍ୟ ତୁଲାଇଥିଲେ । ଏମିତି କି, କିଛି ମୁସଲିମ୍ ଲୋକଙ୍କୁ ଆଣି ନିଜର ସେନାବାହିନୀରେ ସାମିଲ କରିଥିଲେ ।
ମା’ଙ୍କ ଆବିର୍ଭାବ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ
ସମଲେଇ ଆର୍ବିଭାବକୁ ନେଇ ବହୁ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଓ ଲୋକଶ୍ରୁତି ରହିଛି । ଲୋକକଥା ଅନୁସାରେ, ସେତେବେଳେ ପାଟଣା ରାଜ୍ୟ ଅଧିନରେ ସମ୍ବଲପୁର ଆସୁଥାଏ । ୨ ଭାଇଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟ ଭାଗ ପାଇଁ ରାଜମାତା ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଲେ । ରାଜମାତାଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଅନୁସାରେ, ରାଜା ବଳରାମ ଦେବଙ୍କ ଭାଗରେ ହୁମା ରାଜ୍ୟ ପଡିଥିଲା । ତେଣୁ ସେ ଜୀରା ନଦୀ କୂଳରେ ନିଜ ରାଜଧାନୀ କରିଥିଲେ । ହେଲେ ଦିନେ ଶିକାର କରୁଥିବା ସମୟରେ ଏକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଘଟଣା ରାଜା ଦେଖିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସହ ଯାଇଥିବା ଶିକାରୀ କୁକୁର ମାନେ ଗୋଟିଏ ଠେକୁଆକୁ ଦୌଡାଇଲେ । କିନ୍ତୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର କଥା, ଠେକୁଆଟି ଶିକାରୀ କୁକୁରକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା । ଯାହାକୁ ନେଇ ବଳରାମ ଦେବ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଚକିତ ହୋଇଥିଲେ । ସେହି ରାତିରେ ମା’ ସମଲେଇ ତାଙ୍କୁ ସ୍ୱପ୍ନରେ ଆସି କହିଲେ, ନଦୀର ଆର ପାଶ୍ୱର୍ର ଚାଉଁରପୁର ନିକଟ ଗୁମଦରହ୍ ସେଲେଲ୍ ଗଛ ତଳେ ମୋର ଆସ୍ଥାନ ରହିଛି । ଏହି କିମ୍ବଦନ୍ତୀକୁ ବହୁ ଐତିହାସିକ ଓ ଗେବଷକଙ୍କ ମଧ୍ୟ ମାନିଥାନ୍ତି ।
କଳାପାହାଡ଼ ଓ ସମଲେଶ୍ୱରୀ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ
କଳାପାହାଡ଼ ୧୫୬୮ ମସିହାରେ ଉତ୍କଳକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା । ରାଜ୍ୟର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଆକ୍ରମଣ କରି ସାରିବା ପରେ ପୁରୀରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା । ସେଠାରେ ବଡ଼ ଠାକୁରଙ୍କୁ ନପାଇ ଅନ୍ୱେଷଣ କ୍ରମେ ବୌଦ୍ଧ, ସୋନପୁର ଦେଇ ସମ୍ବଲପୁରରେ ଆସି ପହଞ୍ଚିଥିଲା । ସମ୍ବଲପୁର ମନ୍ଦଲିଆ ସ୍ଥିତ ଶଙ୍କର ବନ୍ଧ ନିକଟରେ ଶିବିର ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା । କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ଦେବୀ ସମଲେଶ୍ୱରୀ ଗଉଡ଼ୁଣୀ ଏବଂ ପାଟଣେଶ୍ୱରୀ ମାଲୁଣି ବେଶରେ କଳାପାହାଡ଼ଙ୍କ ସୈନ୍ୟ ଶିବିରରେ ପହଞ୍ଚି ଦୁଧ, ଦହି ଓ ଫଳମୂଳ ବିକ୍ରି କରିଥିଲେ । ଏହା ଖାଇବା ପରେ କଳାପାହାଡ଼ଙ୍କ ସୈନ୍ୟ ରୋଗାଗ୍ରସ୍ଥ ହୋଇ ମୃତ୍ୟୁମୁଖରେ ପଡ଼ିଥିଲେ।
ସମଲେଇଙ୍କ ସହ ସର୍ଲାକାନୀ ଓ ବୁର୍ଲାର ସମ୍ପର୍କ
ସମ୍ବଲପୁର ସହର ଉପକଣ୍ଠରେ ରହିଛି ୨ଟି ଗାଁ । ଗୋଟିଏ ସର୍ଲାକାନୀ ଓ ବୁର୍ଲା । ମା’ଙ୍କ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣକୁ ନେଇ ଏହି ୨ ଗାଁର ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି । ଏହାକୁ ନେଇ ଏକ ଚର୍ଚ୍ଚିତ ଲୋକକଥା ରହିଛି । ଲୋକକଥା ଅନୁସାରେ, ମା’ ସମଲେଶ୍ୱରୀଙ୍କ ମନ୍ଦିର ମୁଖଦ୍ୱାରକୁ ତିଆରି ବେଳେ ଯେମିତି ଯୋଡିଲେ ମଧ୍ୟ ଭାଙ୍ଗି ଯାଉଥିଲା । ନିୟମିତ ଏଭଳି ହେବା ପରେ ରାଜା ଚିନ୍ତା ପ୍ରକଟ କରିଥିଲେ । ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କିଭଳି ତାକୁ ନେଇ ଚିନ୍ତିତ ଥିଲେ । ଯାହାକୁ ନେଇ ରାଜାଙ୍କୁ ମା’ ସ୍ୱପ୍ନାଦେଶ କରିଥିଲେ । ମୋର ଜଣେ ପରମ ଭକ୍ତ ଅଛି । ତାକୁ ନେଇ ଏହି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କାମ କର ।
ମନ୍ଦିର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବ । ତେଣୁ ଏହି ପରମଭକ୍ତଙ୍କୁ ଖୋଜିବା ପାଇଁ ସୌନ୍ୟବାହିନୀ ବାହାରି ପଡିଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ଧମା ଅଞ୍ଚଳରେ ଠାବ କରିବା ସହ ପତିପତ୍ନୀଙ୍କୁ ଧରି ଆଣିଥିଲେ । ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ମନ୍ଦିରର ୨ ପାଶ୍ୱର୍ରେ ୨ ଜଣ ଠିଆ ହେବା ପରେ ନିର୍ମାଣ କାମ କରିବାକୁ କହିଥିଲେ । ସେଠାରେ ତାଙ୍କୁ ଜୀବନ୍ତ ସମାଧି ଦିଆଯାଇଥିବା କୁହାଯାଏ । ହେଲେ ସମାଧି ପୂର୍ବରୁ ମା’ଙ୍କ ପରମଭକ୍ତ ଜଣକ କହିଥିଲେ ‘ଆଜିଠୁ ସବୁ ସରିଲା’ ଓ ତାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ କହିଲେ ‘ସବୁ ବୁଡିଲା’ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ନେଇ ରାଜା ୨ଟି ଗାଁ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଯାହାକି ଆଜି ସର୍ଲାକାନୀ ଓ ବୁର୍ଲା ନାମରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିବା କୁହାଯାଉଛି ।
କାୟା ବଦଳାଇଲା ସମଲେଇ ପ୍ରକଳ୍ପ
ସମଲେଶ୍ୱରୀ ମନ୍ଦିର ପୂର୍ବରୁ ମାତ୍ର ୪ ଏକର ଜାଗାରେ ଥିବାବେଳେ ଏବେ ୪୦ ଏକରରେ ପହଞ୍ଚିଛି । ଏହା ଫଳରେ ନିୟମିତ ଭାବେ ଏବେ ଭକ୍ତଙ୍କ ଆଗମନ ହେଉଛି । ପ୍ରତିଦିନ ଶହ ଶହ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ସମଲେଶ୍ୱରୀ ମନ୍ଦିର ଆସି ମାଆଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରୁଛନ୍ତି । ଯାହାକି କେବଳ ମନ୍ଦିର ପୂଜକ ନୁହଁନ୍ତି, ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳରେ ବ୍ୟବସାୟର ନୂଆ ରାସ୍ତା ଖୋଲିଛି । ଲୋକଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିକୁ ମଜବୁତ କରୁଛି । ପାଖରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥିବା ଉଖୁଡା, ନଡିଆ, ଧୁପକାଠି, ସିନ୍ଦୁର ଦୋକାନୀ ଏବେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ବ୍ୟବସାୟ କରୁଛନ୍ତି । ଏହାସହ ମହାନଦୀ ପଠାରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ଦୋକାନ ଖୋଲିଗଲାଣି । ଯାହାକି ସମଲେଇ ପ୍ରକଳ୍ପ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ଭବ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି।
ବଦଳିଛି ପୂଜକଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି
ସମଲେଇ ପ୍ରକଳ୍ପ ନିର୍ମାଣ କିଛି ବର୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ପୂଜକଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିରେ ବିଟାର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଛି । ନଚେତ ପୂର୍ବ ସମୟରେ ମା’ଙ୍କୁ ନିୟମିତ ଭୋଗ ଦେବା ସମ୍ଭବ ହେଉନଥିଲା । ତାଙ୍କର ଆର୍ଥିକ ଅନଟନ ଏଥିରେ ବହୁ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିଲା । ଏହାସତ୍ତେ୍ୱ ପୂଜକଙ୍କ ମା’ଙ୍କ ପ୍ରତିଥିବା ସେବା ଓ ବଳିଦାନ ଆଜି ଫଳବତୀ ହୋଇଛି । ୨୦୦୦ ମସିହା ପରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ମା’ଙ୍କ ମନ୍ଦିରକୁ ଭକ୍ତଙ୍କ ଆଗମନ ହୋଇଛି । ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଭକ୍ତ ଆସିବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇଛି । ଏବେ ସମଲେଇ ପ୍ରକଳ୍ପ ଶେଷ ହେବା ପରେ ନୂଆ ସମ୍ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି।
ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ହବ୍ ପାଲଟିବ ସମ୍ବଲପୁର
ନଦୀ କୂଳରେ ଗଢ଼ିଉଠିଥିବା ସହର ସମ୍ବଲପୁର ଆଗକୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ହବ୍ ପାଲଟିବ । କାରଣ ଗୋଟିଏ ଅଞ୍ଚଳରେ ମା’ଙ୍କ ମନ୍ଦିର ସହ ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମ୍, ଡେବ୍ରିଗଡ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଏବଂ ପ୍ରାକୃତିକ ପରିବେଶ ପର୍ଯ୍ୟଟନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଇତିହାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବ । ନୀଳ ଜଳରାଶିରେ ଜଳକ୍ରୀଡା ସାଙ୍ଗକୁ ପାରାସେଲିଂ, ପାରାଗ୍ଲାଇଡିଂ, ରୋପ୍ ୱେ’ର ମଜା ନେବାକୁ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ସମାଗମ ହେବ । ଏହାକୁ ନେଇ ଏବେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବିସ୍ତୃତ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛନ୍ତି । ଏଥିପାଇଁ ହୀରାକୁଦ ଡ୍ୟାମର ବୁର୍ଲା ଜିରୋ ପଏଣ୍ଟରେ ଜଳକ୍ରୀଡା କେନ୍ଦ୍ର କରାଯାଇଛି । ଜମାଦାରପାଲି ପଟରେ ଇକୋରିଟ୍ରିଟ୍ କରାଯାଇ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପାଇଁ ନୂଆ ସମ୍ଭାର ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି।
