ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨୩/୦୫: ଆଜି ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ବର୍ଜ୍ୟବସ୍ତୁକୁ ନେଇ ଦୁନିଆରେ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ସମସ୍ୟା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଅନେକ କୌଣସି ଊପାୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ହୋଇପାରି ନାହିଁ। ଏହି କ୍ରମରେ, ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏକ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି ଯାହା ଆପେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯିବ। ଏହା ପ୍ରଦୂଷଣକୁ ହ୍ରାସ କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। 

ସାନ ଡିଏଗୋର କାଲିଫର୍ନିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ବୈଜ୍ଞାନିକ ହାନସୋଲ କିମ ପଲିୟୁରେଥନ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକରେ ଏକ ଜୀବାଣୁକୁ ମିଶାଇଛନ୍ତି। ଏହି ଜୀବାଣୁ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକକୁ ଖାଇ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ। ଫଳସ୍ୱରୂପ, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ଆପେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ଏହି ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ବିଷୟରେ ବିଶେଷ କଥା ହେଉଛି ଏଥିରେ ବ୍ୟବହୃତ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆ ସେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆପେ ନଷ୍ଟ ହୁଏନି, ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହାକୁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ। ଯେତେବେଳେ ଏହାକୁ ଅଳିଆଗଦାରେ ଫୋପାଡି ଦିଆଯାଏ, ଏହା ଅଳିଆରେ ଥିବା ଉପାଦାନଗୁଡ଼ିକର ସଂସ୍ପର୍ଶରେ ଆସେ ଏବଂ ସକ୍ରିୟ ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକଗୁଡ଼ିକୁ ଖାଇ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ।

ଏହି ପ୍ଲାଷ୍ଟିକରେ ମିଶ୍ରିତ ବ୍ୟାକ୍ଟେରିଆର ନାଁ ହେଉଛି ‘ବାକିଲସ୍ ସବ୍ଟିଲିସ୍’। ଏହି ଜୀବାଣୁ ଖାଦ୍ୟରେ ପ୍ରୋବାୟୋଟିକ୍ ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ। କିନ୍ତୁ ଏହାର ପ୍ରାକୃତିକ ରୂପରେ ଏହାକୁ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ସହିତ ମିଶ୍ରଣ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଜେନେଟିକ୍ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ସାହାଯ୍ୟରେ ଏହାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ହୁଏ, ଯାହା ଦ୍ବାରା ଏହା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ତିଆରି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ହେଉଥିବା ସର୍ବାଧିକ ତାପମାତ୍ରାକୁ ସହ୍ୟ କରିପାରିବ। ଲାବୋରେଟୋରୀରେ ଏହି ନୂତନ ପ୍ରକାରର ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଉଛି।

୨୦୨୧ ରେ ମଞ୍ଚେଷ୍ଟର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଜଣେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରକ୍ରିୟାର ତାପମାତ୍ରାକୁ ସହ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ଜୀବାଣୁ ବିକାଶିତ କରିବାରେ ସଫଳତା ପାଇଥିଲେ। ଏହା ସତ୍ତ୍ବେ ଅନେକ ବିଶେଷଜ୍ଞ ବିଶ୍ବାସ କରନ୍ତି ଯେ, ଏହା ବଦଳରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ବ୍ୟବହାର ହ୍ରାସ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ୍। ଏକ ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୫୦ ସୁଦ୍ଧା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ବ୍ୟବହାର ତିନି ଗୁଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ତେଣୁ, ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ପୁନଃ ବ୍ୟବହାର ଓ ବିଲୋପ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି ବୋଲି କାଲିଫର୍ଣ୍ଣିଆ ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟର ଏହି ପଦକ୍ଷେପରେ କୁହାଯାଇଛି।

ମାନବ ଜୀବନଶୈଳୀର ଏକ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଅଂଶରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ପରିବେଶ ସଙ୍କଟ ସହିତ ମାନବ ଜୀବନ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ବିପଦ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଛି। ଏଥିମଧ୍ୟରେ ପାନୀୟ ଜଳ ଏବଂ ମୃଦୁ ପାନୀୟ ବ୍ୟତୀତ ଦୈନିକ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଥିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ବ୍ୟାଗଗୁଡ଼ିକ ରହିଛି, ଯାହା ସହଜରେ ଉପଲବ୍ଧ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ କାନ ସଫା କରିବା ପ୍ଳାଷ୍ଟିକର କାଠି, ଖାଦ୍ୟ ପ୍ଲେଟ୍, ଚଷମା, ଛୁରୀ, କଣ୍ଟା ଏବଂ ଚାମଚ, ପତାକା, ବେଲୁନ୍ ଏବଂ ଆଇସ୍କ୍ରିମ୍ ଷ୍ଟିକ୍ ଏବଂ ରାପର ମଧ୍ୟ ଅଛି। ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ କେବଳ ପରିବେଶ ନୁହେଁ ମଣିଷ ଏବଂ ପଶୁମାନଙ୍କ ଜୀବନ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏକ ବଡ଼ ବିପଦ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଛି। ସର୍ବଶେଷ ଅନୁସନ୍ଧାନରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ପ୍ରଦୂଷଣ କେବଳ ମଣିଷ ଏବଂ ପଶୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନୁହେଁ, ସରୀସୃପଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସାଂଘାତିକ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଛି। 

ଆମେ ଯେଉଁ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ ପେଟରେ ଖାଦ୍ୟ ଖାଉଛେ, ତାହା ମଧ୍ୟ ଆମ ପେଟକୁ ଯାଉଛି। ଆମେରିକାର ୟର୍କ ମେଡିକାଲ କଲେଜର ଅନୁସନ୍ଧାନ ଟିମ୍ ଏକ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟଜନକ ଖୁଲାସା କରିଛନ୍ତି ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ କଣିକା କେବଳ ମାନବ ପେଟରେ ନୁହେଁ ଫୁସଫୁସରେ ମଧ୍ୟ ପହଞ୍ଚିଛି। ବାର ପ୍ରକାରର ମାଇକ୍ରୋପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ କଣିକା ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସରେ ଫୁସଫୁସରେ ପହଞ୍ଚୁଛି। ଏହା ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ, ବାୟୁ କୋଉ ସ୍ଥରରେ ପ୍ରଦୂଷିତ ହେବାରେ ଲାଗିଛି।

ଏହାପୂର୍ବରୁ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ କଣିକା ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସରେ ଫୁସଫୁସରେ ପହଞ୍ଚିବା ଅସମ୍ଭବ ବୋଲି ବିବେଚନା କରିଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କର କହିବା କଥା ହେଲା, ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ଏତେ ପତଳା ଯେ ନାକ ମାଧ୍ୟମରେ ଶରୀରକୁ କେବଳ ବାୟୁ ଏବଂ ଜଳ ପ୍ରବେଶ କରିପାରିବ। ଯଦିଓ ଏହି କଣିକା ମୃତ ଶରୀରର ଫୁସଫୁସରେ ମିଳି ସାରିଛି, ତଥାପି ଜୀବନ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ କଣିକାର ଉପସ୍ଥିତି କେବଳ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୨ରେ ‘ସାଇନ୍ସ ଅଫ୍ ଦି ଟୋଟାଲ୍ ଏନ୍‌ଭାଇରନ୍‌ମେଣ୍ଟ’ ନାମକ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ରିସର୍ଚ୍ଚ ପେପରରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି। ଏହି ରିସର୍ଚ୍ଚ ପେପରରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ଯେ ଜୀବନ୍ତ ଲୋକଙ୍କ ଫୁସଫୁସରେ ମାଇକ୍ରୋପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଦେଖାଇବାରେ ଏହା ହେଉଛି ପ୍ରଥମ ବାସ୍ତବ ଅଧ୍ୟୟନ। 

ଏହି ରିସର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ, ଡଜନେରୁ ଅଧିକ ଜୀବନ୍ତ ମଣିଷର ଟିସୁକୁ ୟର୍କଶାୟାରର କାଷ୍ଟେଲହିଲ ହସ୍ପିଟାଲରୁ ନିଆଯାଇଥିଲା। ଫୁସଫୁସରେ ମିଳୁଥିବା ପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ କଣିକାର ଲମ୍ବ ୫ ମିଲିମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଥିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି କଣିକାର ପ୍ରଭାବ ମାନବ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ କେତେ ପଡ଼ିବ ସେନେଇ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରୁଛନ୍ତି। ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି, ଆମେ ବର୍ଷକୁ ପଚାଶ ହଜାର ମାଇକ୍ରୋପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ କଣିକା ଖାଉଛେ। ମାଇକ୍ରୋପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଅର୍ଥ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ଅତି କ୍ଷୁଦ୍ର ଅଂଶ, ଯାହାକି ଆମ ଆଖିକୁ ଦେଖାଯାଏ ନାହିଁ।

ଅନୁସନ୍ଧାନ ସମୟରେ, କାନାଡୀୟ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ମାଇକ୍ରୋପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ସର ଉପସ୍ଥିତି ବିଷୟରେ ଶହ ଶହ ତଥ୍ୟ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହାକୁ ଆମେରିକୀୟ ନାଗରିକଙ୍କ ଖାଇବା ଶୈଳୀ ସହିତ ତୁଳନା କରିଥିଲେ। ପରିଶେଷରେ, ଏହା ଦେଖାଗଲା ଯେ ଜଣେ ବୟସ୍କ ମଣିଷ ଗୋଟିଏ ବର୍ଷରେ ପ୍ରାୟ ବାଇଶି ହଜାର କଣିକା ମାଇକ୍ରୋପ୍ଲାଷ୍ଟିକ୍ ଖାଇଥାଏ। ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ଜଳ ବ୍ୟତୀତ ଏଗୁଡ଼ିକ ନିଶ୍ୱାସ ମାଧ୍ୟମରେ ମଧ୍ୟ ଶରୀର ଭିତରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ। 

ଏକ ଅନୁମାନରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ, ପ୍ରତିବର୍ଷ ୩୧.୧ କୋଟି ଟନ୍‌ ପ୍ଳାଷ୍ଟିକ୍‌ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଉଛି। ଫଳସ୍ବରୁପ ସାରା ବିଶ୍ବ ଏବେ ପ୍ଳାଷ୍ଟିକ ଦ୍ବାରା ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଛି। ଯେତେବେଳେ ଆମେ ପ୍ଲାଷ୍ଟିକର ବିପଜ୍ଜନକ ଦିଗ ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା କରୁଛେ, ଆମେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଆମର ଗାଇ ମାନଙ୍କ ଆଡ଼କୁ ଚାହିଁବା ଉଚିତ, ଯେଉଁମାନେ କି ପେଟ ପୂରାଇବା ପାଇଁ ଅନାବନା ଜାଗାରୁ ଖାଇଥାଆନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କ ପେଟରେ ପଲିଥିନ ଜମା ହେତୁ ପଶୁମାନଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହେବାର ଖବର ମଧ୍ୟ ଅନେକ ରହିଛି। ଏହି ସମସ୍ୟା କେବଳ ଭାରତର ନୁହେଁ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱର। ତେବେ ତମାମ ଆଲୋଚନା ଭିତରେ କାଲିଫର୍ଣ୍ଣିଆ ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟର ଏହି ପଦକ୍ଷେପ କେତେ ପ୍ରଭାବୀ ହେବ ତାହା ପରବର୍ତ୍ତି ସମୟରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ହେବ।