ଭୁବନେଶ୍ୱର ୧୮/୦୩: ମନ୍ଦିରରେ ଦେବଦେବୀଙ୍କୁ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ପରେ ଠାକୁରଙ୍କୁ ଏବଂ ମନ୍ଦିର ବେଢ଼ା ପରିକ୍ରମା କରିବାକୁ ହୁଏ । ଏହା ସହିତ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ । ମନ୍ଦିର ବା ଠାକୁରଙ୍କୁ ପରିକ୍ରମା କରିବାର ନିୟମ ରହିଛି । ପରିକ୍ରମା ଡାହାଣ ପଟୁ ଅର୍ଥାତ୍ ଦକ୍ଷିଣ ପଟୁ ଆରମ୍ଭ କରିବା ଉଚିତ । ଏଥିପାଇଁ ପରିକ୍ରମାକୁ ପ୍ରଦକ୍ଷିଣ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଥାଏ । ମାନ୍ୟତା ରହିଛି ଯେ ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ଅନୁଭୂତ ସକାରାତ୍ମକ ଉର୍ଜା ଉତ୍ତରରୁ ଦକ୍ଷିଣାବର୍ତ୍ତୀ ହୋଇ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥାଏ । ଏଣୁ ଆମେ ଦକ୍ଷିଣରୁ ଉତ୍ତର ଦିଗ ଆଡ଼କୁ ଗତି କରିବା ସହିତ ସେହି ସକାରାତ୍ମକ ଉର୍ଜା ଆମ ସହ ରହିଥାଏ । ଏହାର ପ୍ରଭାବରେ ଆମ ମନ ଏକାଗ୍ର ରହେ ଏବଂ ଭକ୍ତି ଭାବରେ ଭଟ୍ଟା ପଡ଼େ ନାହିଁ ।
ସାଧାରଣ ପୂଜା କରିବା ପରେ ବି ପରିକ୍ରମା କରାଯାଇଥାଏ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦେବଦେବୀଙ୍କ ଲାଗି ପରିକ୍ରମା କରିବାର ସଂଖ୍ୟା ନିୟମରେ ଭିନ୍ନତା ରହିଛି । ଯେପରି କି ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେବଙ୍କୁ ୭ଥର ପ୍ରଦକ୍ଷିଣ କରାଯାଉଥିବାବେଳେ ହନୁମାନଜୀଙ୍କୁ ୩ଥର ଏବଂ ଦେବୀ ମା’ଙ୍କୁ ଥରେ ପରିକ୍ରମା କରାଯାଏ । ପରିକ୍ରମା ନିଜ ଚାରିପଟେ ଘୂରିଆସିବା ଦ୍ୱାରା ମଧ୍ୟ ସମ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥାଏ । ତେବେ ଦେବଦେବ ମହାଦେବଙ୍କୁ ପୁରା ପରିକ୍ରମା କରାଯାଏ ନାହିଁ । ଏପରି କରାଯିବା ପଛରେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାରଣ ରହିଛି । ଶିବଲିଙ୍ଗ ଦୁଇଭାଗରେ ଗଠିତ ହୋଇଥାଏ । ଗୋଟିଏ ଭାଗ ଲିଙ୍ଗ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଭାଗଟି ମୂଳାଧାର ବା ଜଳାଧାର । ଏହି ଜଳାଧାରୀ ମାତୃଶକ୍ତିର ବି ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ଗ୍ରହଣ କରଯାଏ । ପରିକ୍ରମା କରିବା ସମୟରେ ଏହି ଜଳାଧାରୀକୁ ଡେଇଁବା ଅନୁଚିତ । ଏଣୁ ଜଳାଧାରର ମୁଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚି ପୁଣି ସେଠାରୁ ଫେରିଯିବାକୁ ହୁଏ । ଏପରି ଲିଙ୍ଗର ଅର୍ଦ୍ଧାଧିକ ଭାଗ ପରିକ୍ରମା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବା ସହିତ ଏହାକୁ ପୁରା ପରିକ୍ରମା ଭାବେ ଧରି ନିଆଯାଏ ।
