ଭୁବନେଶ୍ୱର ୨୫/୦୩: ଫାଲ୍‌ଗୁନ ମାସ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନକୁ ଦୋଳ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା କୁହାଯାଏ । ଫାଲଗୁନ ଦଶମୀ ତିଥିରୁ ଦୋଳଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ, ଯାହାକି ଦୋଳ ଦଶମୀ ବା ଫଗୁ ଦଶମୀ ଭାବରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ପୌରାଣିକ ବର୍ଣ୍ଣନା ଅନୁସାରେ, ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଏକ ରାକ୍ଷସକୁ ବଧ କରିଥିଲେ । ଏହାପରେ ବୃନ୍ଦାବନବାସୀ ଉଲ୍ଲସିତ ହୋଇ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ ଦୋଳବିମାନରେ ବସାଇ ନଗର ପରିକ୍ରମା କରିଥିଲେ । ସେହିଦିନଠାରୁ ଦୋଳପର୍ବ ପାଳିତ ହୋଇଆସୁଛି । 

ଏହି ପର୍ବର ମୁଖ୍ୟ ଆରାଧ୍ୟ ଠାକୁର ରାଧାକୃଷ୍ଣଙ୍କ ନିକଟରେ ଫଗୁଦଶମୀଠାରୁ ଅବିର ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥାଏ । ରାଧାକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଯୁଗଳ ମୂର୍ତ୍ତି ଛୋଟ ଛୋଟ ବିମାନରେ ମହାଆଡ଼ମ୍ବରରେ ଗ୍ରାମର ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କ ଦ୍ୱାରକୁ ନିଆଯାଇଥାଏ । ସେଠାରେ ଠାକୁରମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଭୋଗ ଲାଗିହୁଏ । ଦୋଳବେଦୀରେ ମଦନମୋହନ ଓ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ବିଜେ କରିଥାନ୍ତି । ଓଡି଼ଶାର ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଗ୍ରାମରେ ବିଶେଷ କରି ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶାସନମାନଙ୍କରେ ଏହାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଅଧିକ । 

ଦୋଳପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନ ଠାକୁରମାନଙ୍କୁ ମଣ୍ଡପ ଉପରକୁ ନିଆଯାଇଥାଏ । ଏହି ମଣ୍ଡପର ନାମ ଦୋଳ ମଣ୍ଡପ । ସେଠାରେ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ସହିତ ଠାକୁରମାନେ ଦୋଳି ଖେଳନ୍ତି । ଠାକୁରଙ୍କୁ ଅବିର ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥାଏ । ରାଜଦୋଳ ଉତ୍ସବ ଅର୍ଥାତ୍‌ ଫଗୁ ଦଶମୀଠାରୁ ସମସ୍ତ ବୈଷ୍ଣବ ପୀଠରେ ଠାକୁର ଝୁଲଣ ମଣ୍ଡପରେ ଦୋଳିରେ ଝୁଲନ୍ତି କିମ୍ବା ସୁସଜ୍ଜିତ ମଣ୍ଡପରେ ବିଜେ କରନ୍ତି ରାଧାକୃଷ୍ଣଙ୍କର ଯୁଗଳ ମୂର୍ତ୍ତି । ସାଧାରଣତଃ ଏହି ଯାତ୍ରା ୫ ଦିନ ପାଇଁ ମହାସମାରୋହରେ ପାଳିତ ହୋଇ ପଞ୍ଚୁଦୋଳ ନାମରେ ନାମିତ ହୋଇଥାଏ ।