ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ,୨୫/୮: ଭାରତର ତୃତୀୟ ମୁନ୍ ମିଶନ୍ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ପ୍ରକ୍ଷେପଣ ସଫଳ ହେବା ପରେ ଇସ୍ରୋ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏବେ ଚତୁର୍ଥ ମିଶନ୍ ଲାଗି ଜୋରଦାର ଉଦ୍ୟମ ଚଳାଇଛନ୍ତି । ୨୦୨୭ରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୪ର ପ୍ରକ୍ଷେପଣ ହେବା ନେଇ ଶନିବାର ଇସ୍ରୋ ମୁଖ୍ୟ ଡ. ଏସ୍ ସୋମନାଥ ଏକ ବୟାନରେ କହିଛନ୍ତି । ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଗବେଷଣା ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ (ଇସ୍ରୋ) ପକ୍ଷରୁ ଶୁକ୍ରବାର ଜାତୀୟ ମହାକାଶ ଦିବସ ପାଳନ କରାଯାଇଛି । ଏ ନେଇ ଅନୁଷ୍ଠିତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଯୋଗଦେଇ ଡ. ସୋମନାଥ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୪ ଲଞ୍ଚିଙ୍ଗ୍ ବାବଦରେ ଘୋଷଣା କରିବା ସହ ଏହାକୁ ଆହୁରି ସଫଳ ବନାଇବା ଲାଗି ଯଥାସାଧ୍ୟ ଉଦ୍ୟମ ହେଉଥିବା କହିଛନ୍ତି ।
ଚତୁର୍ଥ ମୁନ୍ ମିଶନ୍ ବାବଦରେ ଅଧିକ ସୂଚନା ଦେଇ ଡ. ସୋମନାଥ କହିଛନ୍ତି, ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ଏହାର ଡିଜାଇନ୍ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ହୋଇଯାଇଛି । ଏଥିପାଇଁ କେବଳ ସରକାରଙ୍କ ମଞ୍ଜୁରିକୁ ଅପେକ୍ଷା । ମଞ୍ଜୁରି ମିଳିବା ପରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୪ର ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ ହେବ । ଏହି ମିଶନ୍ ଜରିଆରେ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରୁ ୩ରୁ ୫ କିଲୋଗ୍ରାମ ମାଟି ଓ ଶିଳା ନମୁନା ପୃଥିବୀକୁ ଆଣିବା ଲାଗି ଲକ୍ଷ୍ୟ ରହିଛି । ଏଥର ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ମହାକାଶ ଯାନରେ ୫ଟି ପୃଥକ୍ ମଡ୍ୟୁଲ୍ ରହିବ । ୨୦୨୩ରେ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠକୁ ପଠାଯାଇଥିବା ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ରେ ପ୍ରପଲ୍ସନ ମଡ୍ୟୁଲ୍ (ଇଞ୍ଜିନ୍), ଲ୍ୟାଣ୍ଡର୍ ଓ ରୋଭର୍କୁ ମିଶାଇ ମୋଟ ୩ଟି ମଡ୍ୟୁଲ୍ ରହିଥିଲା ।
ଇସ୍ରୋ ମୁଖ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠକୁ ଯିବା ପାଇଁ ୨୦୨୭ ପ୍ରକୃଷ୍ଟ ସମୟ ହେବ । ପୃଥିବୀ ଓ ଚନ୍ଦ୍ରର ପରିସ୍ଥିତି ସବୁବେଳେ ଗୋଟିଏ ପ୍ରକାର ରହି ନ ଥାଏ । ଗୋଟିଏ ସମୟରେ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦୂରତା ଅତ୍ୟନ୍ତ କମ୍ ହୋଇଯାଏ । ଆମେ ଏହାର ଫାଇଦା ଉଠାଇବୁ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଭାରତୀୟ ସ୍ପେଶ୍ ଷ୍ଟେସନ କାର୍ଯ୍ୟ ୨୦୨୮ରେ ଆରମ୍ଭ ହେବ । ଏହାର ମଡ୍ୟୁଲ୍ ୨୦୨୮ରେ ଲଞ୍ଚ୍ ହେବ । ଏଥିରେ କେବଳ ରୋବୋ ପଠାଯିବ । ଏହି ଷ୍ଟେସନରେ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ମୋଟ ୫ଟି ମଡ୍ୟୁଲ୍କୁ ମହାକାଶକୁ ପଠାଯିବ ବୋଲି ଡ. ସୋମନାଥ କହିଛନ୍ତି ।
ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୪ ମିଶନ ଅନେକ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ହେବ । ଚନ୍ଦ୍ରର କକ୍ଷପଥରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ମୁଖ୍ୟ ମହାକାଶ ଯାନରୁ ୨ଟି ମଡ୍ୟୁଲ୍ ପୃଥକ୍ ହୋଇ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ଅବତରଣ କରିବ । ଉଭୟ ମଡ୍ୟୁଲ୍ ହିଁ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରୁ ନମୁନା ସଂଗ୍ରହ କରିବ । ଏହାପରେ ଆଉ ଏକ ମଡ୍ୟୁଲ୍ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରୁ ଲଞ୍ଚ୍ ହୋଇ ଚନ୍ଦ୍ରର କକ୍ଷରେ ମୁଖ୍ୟ ମହାକାଶ ଯାନ (ସ୍ପେଶ୍କ୍ରାଫ୍ଟ) ସହ ଯୋଡ଼ିହେବ । ନମୁନାଗୁଡ଼ିକୁ ପୃଥିବୀକୁ ଫେରିଆସିବାକୁ ଥିବା ଯାନରେ ସ୍ଥାନିତ କରାଯାଇ ପଠାଯିବ । ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରୁ ନମୁନା ସଂଗ୍ରହ କରିବା କାମ ରୋବୋ କରିବ । ଇସ୍ରୋ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ରୋବୋ ନିର୍ମାଣ କରୁଛନ୍ତି । ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠର ଗଭୀର ଅଂଶକୁ ଖୋଳିବା ପାଇଁ ଯେଉଁ କୌଶଳ ଆବଶ୍ୟକ ହେବ, ବର୍ତ୍ତମାନ ତାହା ଉପରେ ବି କାମ କରାଯାଉଛି । ନମୁନା ସଂଗ୍ରହ ନିମନ୍ତେ କଣ୍ଟେନର ଏବଂ ଡକିଙ୍ଗ୍ ବ୍ୟବସ୍ଥାର କୌଶଳ ମଧ୍ୟ ବିକଶିତ କରାଯାଉଛି ।
ଅନ୍ୟ ଏକ ଘଟଣାକ୍ରମେ ଇସ୍ରୋ ବର୍ତ୍ତମାନ ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରର ୧୨ ଶହ ପ୍ରତିକୃତି ମଡେଲ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି । ଭାରତକୁ ଆସୁଥିବା ବିଦେଶୀ ବୈଜ୍ଞାନିକ ତଥା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅତିଥିଙ୍କୁ ଏହି ମଡେଲ୍କୁ ଉପହାର ସଦୃଶ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଛି । ଗୁଜରାଟର ଭଦୋଦରାର ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଧବଲ୍ ଏବଂ ଆଦିତ୍ୟ ଡାମର୍ ଏହି କାଠ ନିର୍ମିତ ମଡେଲ୍ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି । ଆଦିତ୍ୟ ଡାମର୍ଙ୍କ ମୁତାବକ ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ସହିତ ପ୍ରଜ୍ଞାନ ରୋଭର ମଡେଲ୍ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଉଛି ।